15.07.2019 23:05

Bir Soru Bir Cevap

274

Tasavvuf, tarîkat denilince, genellikle makam, mevkî, gavs, kutup, kerâmet, “Filân şeyhe bağlanırsan o seni âhirette kurtarır!” gibi ifadeler üzerinden bir tasavvuf tarifi yapılıyor. Tasavvuf denilince ne anlamak gerekiyor? Doğru tasavvufu nasıl tarif edersiniz?

Baştan şunu ifade edelim ki, kimi çevrelerce tasavvuf, sanki dîne bir ekleme olarak geliyormuş gibi gösteriliyor. Hâlbuki tasavvuf bir ilâve değil, bilâkis dînin “takvâ” tarafıdır, “zühd” tarafıdır, “ihsan” tarafıdır. Yani Cenâb-ı Hakk’ı kalben ve yakından tanıyabilme sanatıdır.

Tasavvuf; “îmân”ı “ihsan” gibi muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. “Cibril Hadîsi”nin muhtevâsında yaşamaktır. Bu hadiste Hazret-i Cibrîl, Rasûlullah Efendimiz’e sualler sorar. Üçüncü sualde;

“İhsan nedir?” der.

Efendimiz de:

“İhsân, Allâh’ı sanki gözlerinle görüyormuşsun gibi O’na ibadet etmendir. Sen O’nu göremesen de O seni görüyor.” buyurur. (Bkz. Müslim, Îman, 1)

Yani tasavvuf, dâimâ ilâhî kameraların gözetimi altında bulunduğumuzun farkında olarak yaşamaktır. Kalbin bu şuur ve idrâk hâline gelebilmesidir. Tabi bu, kitap okumakla, zihnî bir mesâî ile olmaz. Bu, kalbî mesâînin getireceği bir neticedir.

Tasavvuf; bir arınma/temizlenme disiplinidir. Allah’tan uzaklaştıran her şeyden sakınarak “takvâ”ya erebilme yoludur. Nefsânî ihtirasları dizginleyip rûhânî istîdatları inkişâf ettiren bir mânevî terbiyedir.

Tasavvuf; Peygamber Efendimiz’e vâris olmuş gerçek mürebbîlerin elinde; nefsin tezkiye, kalbin tasfiye edildiği mânevî bir mekteptir.

Tasavvuf; kötü huyları terk etmek ve güzel ahlâkı benimsemektir.

Tasavvuf; nefse karşı sulhü olmayan, son nefese kadar devam edecek bir cenktir.

Tasavvuf; ilâhî takdîre her hâlükârda rızâ göstererek Allah ile dâimâ dost kalabilme mârifetidir. Hayatın med-cezirleri ve acı-tatlı sürprizleri karşısında, gönül dengesini korumaktır. Varlıkta şımarmayıp yoklukta daralmamaktır. Başa gelen cefâları ilâhî bir imtihan bilip, bunları kendisine bir tezkiye (mânevî arınma) vesîlesi kılabilme olgunluğudur. Şikâyet ve sızlanmayı unutarak dâimâ hamd ile şükreden “güzel bir kul” olabilme mahâretidir.

Tasavvuf; maddî-mânevî bakımdan kendini ikmâl etmiş mü’minlerin, diğergâm bir gönülle mahlûkâta yönelerek, onların mahrûmiyet ve ihtiyaçlarını telâfî mes’ûliyetidir. Yaratan’dan ötürü yaratılanlara şefkat, merhamet, muhabbet ve hizmetin, tabiat-i asliye hâline gelmesidir.

Tasavvuf; Kitap ve Sünnet’le hemhâl olabilmek, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip hayatın her safhasında yaşamaya çalışmaktır.

Hâsılı tasavvuf; Allah Rasûlü’nü aşk ile yakından tanıyabilme, O’na yakınlaşabilme, O’nun yüce karakter, şahsiyet ve ahlâkından nasîb alarak, dîni, özüne ve rûhuna uygun bir tarzda, vecd içinde yaşayabilme gayretidir.

Bu nevî düsturlarla tezat teşkil eden ve ölçüsünü Kur’ân ve Sünnet’ten almayan ne varsa -her ne kadar tasavvufa izâfe edilirse edilsin- bâtıldır.

Bazı kimselerin; “Kalbin temiz olsun da, amelin az olsa da olur(!)” şeklinde, nefsânî tâvizlere kapı açan anlayışıyla, şerîatin hâdimi olan gerçek tasavvufun uzaktan yakından bir alâkası yoktur.

Meselâ günümüzde, Mesnevî-i Şerîf’in rûhundan uzak bazı kimseler tarafından, Mevlevîliğin vecd ve takvâ tarafı ihmâl edilerek, aslı zikir olan semâ, âdeta şov maksatlı bir folklor gösterisi ve orkestra eşliğinde icrâ edilen bir mûsikî meclisi hâline getirilmektedir.

Hâlbuki Hazret-i Mevlânâ, Mesnevî’nin ilk 18 beyti içinde; kendisini dinlediği hâlde maksat ve gâyesini idrâk edemeyen gâfillerden şöyle yakınmaktadır:

“Ben her cemiyette, her mecliste inledim durdum. Kötü huylu olanlarla da, iyi huylu olanlarla da düşüp kalktım.

Herkes kendi anlayışına göre bana dost oldu. Lâkin içimdeki esrârı idrâk etmedi.

Benim sırrım, feryâdımdan uzak değildir. Lâkin her gözde onu görecek nur, her kulakta onu işitecek kudret yoktur.

Ham ruhlar, olgun ve yetişkin zevâtın hâlinden anlamazlar. O hâlde sözü kısa kesmek gerektir vesselâm.”

Ayrıca, bütün Hak dostları gibi Mevlânâ Hazretleri’nin feyiz kaynağı da şüphesiz ki Kur’ân ve Sünnet’tir. O, bu hakîkati bir rubâîsinde bütün cihâna şöyle îlân eder:

“Canım var oldukça ben Kur’ân’ın kölesiyim. Ben Hazret-i Muhammed’in yolunun toprağıyım. Eğer bir kimse, benim sözümden bundan başka (bu istikâmetin dışında) en ufak bir şey bile nakledecek olursa, o kimseden de, onun sözünden de incinirim, tiksinirim.”

Bu beyânıyla Mevlânâ Hazretleri kendisini açıkça; “Kur’ân’ın kulu, kölesi; Hazret-i Peygamber’in nurlu yolunun toprağı” olarak takdîm etmektedir. Yani pergelin sâbit ayağının dâimâ şerîate bağlı bulunduğunu, hayatını Kur’ân ve Sünnet’in tâlimatlarına göre tanzim etmeye gayret gösterdiğini açıkça beyân etmektedir.

O hâlde şer’î hükümlerle amel etmeden Hazret-i Mevlânâ’nın yoluna mensûbiyet iddiâsında bulunmak, evvelâ Hazret’in aziz rûhunu incitecektir.

Diğer taraftan, bazı tarîkatlerde, helâl-haram hassasiyetleri geri plâna atılarak, yine; “benim kalbim temiz(!)” gibi, içi doldurulmamış ifadelerle, kadın-erkek ihtilâtının önünün açıldığı, tesettürde zaaf gösterildiği ve daha nice şer’î ölçülerden tâviz verildiği görülmektedir. Sanki kalp temiz olduğunda helâl-haram sınırlarına riâyet etmek gerekmezmiş gibi, tamamen nefsâniyete prim veren, bâtıl bir görüşe meyledilmektedir.

Böylece her hususta en büyük rehberimiz olan Peygamber Efendimiz’in, en temiz kalpli insan olduğu hâlde; ibadette, muâmelâtta, ahlâkta ve bilhassa günümüzün en büyük problemi olan “helâl ve harama riâyet”te, ümmetine emsalsiz bir örnek teşkil etmiş olduğu, görmezden gelinmektedir.

Hâlbuki Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat muhtevâsı içindeki gerçek tasavvuf, Peygamber Efendimiz’in hayat düsturlarıyla, zâhiren ve bâtınen bütünleşebilme gayretidir. Rasûlullah Efendimiz, mânevî kemâlâtın zirvesinde bulunmasına rağmen, nasıl ki zâhirî kulluk vazifelerini de büyük bir titizlikle îfâ etmişse, O’nu örnek alması gereken her mü’min de, hangi mânevî makam, mevkî, meşrep ve tarîkatte olursa olsun, şer’î vazifelerini yerine getirmekle mükelleftir.

Abdülkâdir Geylânî Hazretleri’nden nakledilen şu hâdise, bu hususu ne güzel îzah etmektedir:

“Bir gün gözümün önünde bir nur peydâ olmuş ve bütün ufku kaplamıştı. «Bu nedir?» diye bakarken, nurdan bir ses geldi:

«–Ey Abdülkâdir, ben senin Rabbinim! Bugüne kadar yaptığın sâlih amellerden öyle memnunum ki, artık sana haramları helâl eyledim.» dedi.

Ancak hitap biter-bitmez, ben bu sesin sahibinin şeytan -aleyhillâne- olduğunu anladım ve:

«–Çekil git ey mel’un! Gösterdiğin nur, benim için ebedî bir zulmettir/karanlıktır.» dedim.

Şeytan:

«–Rabbinin sana ihsân ettiği hikmet ve firâsetle yine elimden kurtuldun! Hâlbuki ben, yüzlerce kimseyi bu usûl ile yoldan çıkarmıştım.» diyerek uzaklaştı.

Ellerimi yüce dergâha açtım; bunun, Rabbimin bir lûtfu olduğu şuur ve idrâki içinde, Cenâb-ı Hakk’a şükürler eyledim.”

Cemaatten biri:

“–Onun şeytan olduğunu nereden anladınız?” diye sorunca da;

“–«Sana, haramları helâl kıldım.» demesinden!” cevabını verdi.

Hakîkaten bir kul, güzel hâli, sâlih amelleri ve mânevî derecesi sebebiyle helâl-haram hudutlarından muaf tutulacak olsaydı, evvelâ insanlığın Hakk’a kulluktaki zirvesi olan Peygamber Efendimiz böyle bir muâfiyete sahip olurdu. O’na bile böyle bir imtiyaz tanınmadığına göre, hiç kimseye de tanınacak değildir.

-Devam edecek…-