Geçtiğimiz günlerde bir bebek mamasında GDO’lu katkıların bulunması, tekrar GDO’lu besin tartışmalarını alevlendirdi. Peki, GDO ismini her duyduğumuzda endişelenmemiz ne kadar doğru? Gelecekte market raflarını GDO’lar doldurması durumunda, yeteri kadar hazırlığımız olacak mı?
1- GDO’lara (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalara) dair hadislerde işaretler var. ‘(Yağmurdan) sonra yere, “ürününü bitir, bereketini geri getir” denilecektir. İşte o gün herkes bir tek nardan yiyecek. Nar insanları doyuracak ve kabuğu altında gölgelenecekler. Allah süte de bereket verecek öyle ki yeni doğuran deve kalabalık bir cemaata, yeni buzağılamış inek bir kabileye, yeni kuzulamış bir koyun da sülâleye yetecek kadar süt verecektir.’ (İbn Mace, fiten 32) Elbette ki gerçekleşecekleri müjdelenen böyle olaylar, genetiği değiştirilerek verimliliği arttırılmış GDO’lu besinlerle hemen ilişkilendirilemez. Ancak şu anki bilim ve teknolojinin ulaşabileceği nokta, zikredilen hadisler çerçevesinde hiç de uzak gözükmüyor.
2- Dünya nüfusu 2050 yılında 9 milyarı bulacak. BM Nüfus Fonu’na göre, dünya nüfusu 2010’da 6 milyar 908.7 milyona ulaşırken, 2050’de 9 milyar 150 milyonu bulacak. Bu durumda artan nüfusu doyurmak için bir yol bulunmalıdır. İnsanların beslenebilmesi için tahıl veriminin %80 artması gerektiğini bizzat Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü söylüyor. Tabi denilebilir “Allah, elbet yarattıklarının rızkını vermeye kadirdir” diye. İşte asıl nokta da burası oluyor. Allah, genetik mühendisliği yöntemlerini ve GDO’ları bir rahmet vesilesiyle, kullarını vesile kılarak lûtfetmiş olabilir. Ancak hangi ellere geçtiğine göre GDO’larla ya zulüm yapılabilir ya da ferah içinde yaşanabilir. (1)
3- Global dev şirketler, GDO’lu besinlere odaklanmakta. GDO’lu ürünlerin ekonomisi 2012 yılında 2.1 milyar dolar olmuştur. 2018 yılında öngörülen ekonomi hacmi ise 16.7 milyar dolar olacaktır. (2) Microsoft’un CEO’su Bill Gates ve vakfı, GDO’lu besinlerin üretilmesine destek vermekte. Şu an ise genetiği değiştirilerek pro-vitamin A üreten ve çürümelerden korunabilen bir muz ürünü üzerinde çalışmaktalar (3). Bu tür dünya şirketleri, 2050’ye kadar içine düşeceğimiz besin sıkıntılarını analiz edilerek GDO’lu besinlerin üretileceği araştırmalara destek veriyor. Zamanı gelince ürettikleri GDO’lu ürünlerin reklamını yapacaklar. Ve o zamana kadar korkarak ülkemizde araştırılmasını dahi yasaklayıp kabullenemediğimiz ürünleri, market reyonlarında kapış kapış almak zorunda kalabiliriz.
4- Yasak ve ‘zehirli’ GDO’ların tespiti ve analizi ülkemizde yapılamıyor.
Şu an ülkemizde yasaklı olan ve araştırılıp-geliştirilmesine olanak tanınmayan GDO’lu besinler toplum nezdinde korkutucu ve zehirli olarak algılanmakta. Yasalarla GDO’lu tahıl ürünlerini yem amaçlı zaten ithal etmekteyiz. Bu ürünlerin GDO’lu olması tespit edilebilse de ithal ettiğimiz diğer besinlerde “GDO var/yok” analizi ile bir üründe hangi miktarda, hangi GDO çeşitlerinin olduğu tespit edilemiyor. Ülkemizde ithal edilen GDO’lu yem ürünlerinde “GDO var/yok’’ testini yapabilme akreditesine sahip 40 laboratuvar bulunuyor. Ancak izin verilmeyen ve yasaklı olan GDO’ları tanımlayabilen laboratuvar ise Türkiye’de bulunmuyor (4) Böylece, toplum nezdinde GDO’lu besinlerden korktuğumuzdan ötürü, bu ürünlerin araştırılıp ve geliştirilebileceği bir laboratuvar ortamına ve devlet politikasına da sahip değiliz. Ancak gelecekte yasal izinleri çıkarıp ithal etmeye mecbur olacağımız GDO’lu besinler, market raflarını doldurduklarında hazırlıksız kalabiliriz.
Sonuç olarak zamanın ruhunu okuyamadığımız sürece, kendi ruhumuzun heykelini de dikemeyeceğiz. Bu sebeple, “bizce olması gereken” ile içinde bulunduğumuz zaman nehrinin bizi hangi “realitelere” doğru sürükleyeceğini öngörebilirsek, GDO’lu besinlerin de ülkemizde kullanılıp kullanılmamasına yine kendi dümenimizle yön verebileceğiz.
Kaynakça:
1- GDO Felaket Mi?, gencdergisi.com, Mikro Âlem
2- Synthetic biology market, Global Industry Analysis, Size, Growth, Share and Forecast 2012-2018, transparencymarketresearch.com
3- GMO bananas are coming to a supermarket near you, thanks to Bill Gates. Naturalnews.com
4- Limitsiz GDO’ya İzin. Billur Özgül. Taraf. Haziran 2014