02.02.2021 08:50

Elden Ne Gelir?

1978

Betül Tutar

Cam, çeşitli sanatsal çalışmalarda, farklı formlarda kullanılan bir malzemedir. Isıtılıp şekillendirilerek, çeşitli madenler ve katkı maddeleri eklenerek, farklı boyutlarda kesilip düzenlenerek dekoratif malzemeye dönüştürülebilir. Cam hamuru, iç kalıp, cam mozaik, döküm, ezme, üfleyerek şişirme, sarma gibi tekniklerle cam işlenir ve objelere dönüştürülür. Camın kullanıldığı sanat dallarından birisi, belki de en güzeli vitraydır.

Vitray Nedir? Tarihsel Süreci Nedir?

Vitray, hem renkli cam parçalarıyla oluşturulan yapı hem de bunu yapma sanatıdır. Gün ışığının etkisi, azlığı ve çokluğuyla değişik görünümler kazanan ışıklı resim sanatı olarak da vitrayı tanımlayabiliriz. Vitray sanatını diğer sanatlardan ayıran yönü aynı kalmayışı, ışık değişimleri ve ışığa etki eden nesnelerin varlığıyla değişik görüntülere bürünmesidir. Vitray sanatı görsel yönüyle sanatsal bir beceriye, renkli camların sağlam bir şekilde durabilmesi içinse iyi mühendislik hesaplamalarına ihtiyaç duymaktadır.

Camın icadıyla vitray sanatının doğuşu yakından alakalıdır. Volkanik olaylar neticesinde oluşan doğal camlar ilk kullanılan camlardır. Cam yapımı ise üfleme aletinin icat edilmesiyle ilk defa Mısır’da gerçekleşmiştir. Bu teknik sonradan Finike, Yunanistan ve Romalılar tarafından kullanılmıştır. Sonrasında Araplar ve Türkler’e ulaşmış ve sanat değeri yüksek vitray çalışmaları yapılmıştır. Hristiyanlarda kilise, katedral gibi dini yapılarda kullanılırken İslam’da dini yapılarla birlikte saray, köşk, kütüphane, evler gibi pek çok alanda bolca vitray kullanılmıştır. Osmanlı döneminde de mimari yapılarda cam süsleme sanatı kullanılmıştır.

Günümüzde vitray çoğunlukla iç mimarlıkta kullanılır. Sanatçı; mimarisine, ışık durumuna, tekniğine ve üslubuna uyan cinste cam kullanma olanağına sahiptir. Vitray sadece bir tür camla yapılabileceği gibi birkaç tür camla da yapılabilir. Vitray sanatında farklı teknikler geliştirilmiştir. Bunları kısaca şöyle açıklayabiliriz: .................................................................