• Reklam
  • Künye
  • İletişim
  • ABONE OL!
  • GENÇ'e Yazı Gönder
  • Atölye Çalışmaları
    • Yazı Atölyesi
    • Fotoğraf Atölyesi
  • Twitter
  • Facebook
  • RSS
Kısa yoldan ABONE olmak

logo

  • DOSYA
  • YAZARLAR
  • GÜNDEM
  • SÖYLEŞİ
  • KÜLTÜR & SANAT
    • Sinema
    • Kitap
    • Gezi
    • Sözlük
  • BİLİM
    • Mikro Alem
    • Makro Alem
    • GENÇ Bilim
  • TEKNOLOJİ
  • KAFALARDAKİ SORULAR
  • ARŞİV
  • ABONE OL!
Anasayfa
  • DOSYA
  • YAZARLAR
  • GÜNDEM
  • SÖYLEŞİ
  • KÜLTÜR & SANAT
    • Sinema
    • Kitap
    • Gezi
    • Sözlük
  • BİLİM
    • Mikro Alem
    • Makro Alem
    • GENÇ Bilim
  • TEKNOLOJİ
  • KAFALARDAKİ SORULAR
  • ARŞİV
  • ABONE OL!
  • GENÇ Dergi Ocak 2025 Sayısı Çıktı!
  • Bizlere Mescid-i Aksa`nın da Özgürlüğünü Göster Rabbim!
  • GENÇ Dergi Aralık 2024 Sayısı Çıktı!
  • Mü`min Firasetine Her Zamankinden Daha Çok Muhtacız
  • GENÇ Dergi Kasım 2024 Sayısı Çıktı!
  • Kötülüre Karşı Farkındalık Şart
  • GENÇ Dergi Ekim 2024 Sayısı Çıktı!
  • Bazen Etkili Bir Kulüp, Bir Ömrü Işıldatır!
  • GENÇ Dergi Eylül 2024 Sayısı Çıktı!
  • Çiçeği Erkeklere Kaptırdık
  • GENÇ Dergi Ağustos 2024 Sayısı Çıktı!
  • Güzel Olacağım Derken Ucube Hâle Gelmemek Lazım!
  • GENÇ Dergi Temmuz 2024 Sayısı Çıktı!
  • Renkli Propagandanın Ardında Çok Büyük Dramlar Var
  • ANASAYFA
  • Seyyah
  • Yezidiler ve Yezidilik

Yezidiler ve Yezidilik

01.11.2014 13:41
Seyyah
14175
Adem Özköse

Dünya medeniyetlerinin doğduğu yer olarak kabul edilen Ortadoğu, içinde barındırdığı farklı kültür ve gizemli dinlerle insanın ilgisini cezbeden bir coğrafya. İlk defa 2006 yılında Irak’a yaptığım yolculuk esnasında dikkatimi çeken Yezidiler de bölgenin ilginç topluluklarından biri…

Yezidiliğin ortaya çıkışı 11. Yüzyıl’ın sonlarına dayanıyor ve Yezidiler Adiy bin Musafir isimli bir tarikat şeyhini dinlerinin kurucusu olarak kabul ediyorlar. Lübnan’ın Baalbek Bölgesi’nde 1116 yılında doğan Şeyh Adiy, Irak’ın kuzeyindeki Dohak ile Musul şehirlerinin arasında bulunan Laleş Vadisi’nde eski bir Hıristiyan manastırını dergâha çevirerek etrafına müritler toplamıştır. Şeyh Adiy 1162 yılında öldüğünde Laleş Vadisi’ndeki dergâha defnedilmiş ve türbesi Yezidiler tarafından kutsal bir mekâna dönüştürülmüştür. Yezidi inancına göre hacı olabilmek için 6 Ekim’de Laleş Vadisi’ne gelip Beyaz Çeşme’de vaftiz olduktan sonra Şeyh Adiy’in mezarını 3 kere tavaf etmek gerekiyor. Her Yezidi, ömründe en az bir kere 10 gün süren bu hac farizasını yerine getirmek zorunda. Ayrıca Yezidilerin tamamına yakını Kürtlerin Kırmançi kolundan oluşmaktalar ve Yezidiler tıpkı Yahudiler gibi kendilerini Allah tarafından seçilmiş bir topluluk olarak görüyorlar. Bu nedenle de sonradan Yezidi olunamıyor ancak Yezidi olarak doğuluyor…

ŞEYTANA MI TAPIYORLAR?

Yezidilerle ilgili halk arasındaki yaygın düşünce şeytana taptıkları yönündedir. Fakat Yezidiler bu iddianın gerçek olmadığını ve asla şeytana tapmadıklarını söylüyorlar. Fakat durum hiç de Yezidilerin ifade ettikleri gibi değil. Yezidiler’e göre Allah önce dünyayı yaratmış, dünyayı biçimlendirme ve insanı yaratma görevini ise Melek Tavus’a vermiş. Melek Tavus ise şeytandır. Yezidiler ibadetin Allah’a değil, Melek Tavus’a yapılması gerektiğine ve iyilik ile kötülüğün kaynağının aslında Allah değil; Melek Tavus olduğuna inanıyorlar. Şeytanın yaptığı hatalardan dolayı tövbe ettiğini iddia eden Yezidiler, bu tövbenin sonucunda da Allah tarafından affedildiğini söylüyorlar. Allah tarafından affedilen Melek Tavus, yani şeytan Yezidilere göre meleklerin en kutsalıdır. Kutsal bir varlık olarak kabul ettikleri Melek Tavus’a şeytan denmesini ağır bir hakaret olarak kabul eden Yezidilere göre şeytan cehennemde kaldığı 7 bin yıl boyunca tövbe gözyaşlarıyla doldurduğu 7 testi ile cehennem ateşini söndürmüştür. Yezidilerin bina ve duvarlarında en çok kullandıkları figür de Tavus kuşu figürüdür.

REENKARNASYONA İNANIYORLAR

Yezidiler Mushaf-ı Reş ve Kitab-ı Cilve denilen iki kitabı kutsal kitap olarak kabul ederler. Bu kitaplardan bazı bölümleri okuma imkânı buldum. Kitabı Cilve’de daha çok dünyanın ve insanoğlunun nasıl yaratıldığı anlatılırken, Mushaf-ı Reş’de ise bir Yezidi’nin uyması gereken emir ve yasaklardan bahsediliyor. Yezidilerin kutsal kabul ettikleri bu iki kitapta Hz. Adem, Hz. Şit, Hz. Nuh, Hz.Yunus ve Hz. İsa’dan da bahsediliyor. Yezidiler ahiret hayatına inanmıyorlar; fakat ruhun ölümsüz olduğuna inanıyorlar. Onlara göre insan öldükten sonra reenkarnasyon yoluyla tekrar dünyaya döner ve yaptığı iyiliklerin veya kötülüklerin karşılığını bu dünyada da görür. Bir Yezidi öldüğünde ölünün kıymetli elbiseleri ağaç parçalarına giydirilir ve elbiselerin üzerine kokular sürüldükten sonra ağaç parçalarının etrafında dönülmeye başlanır. Cenazeye katılan Yezidiler ölünün iyiliklerinden bahsedip ağlayarak dövünürler. Bu şekilde süren tören üç gün devam eder. Ölünün ağzına, kulaklarına, gözlerine ve kalbinin üzerine Şeyh Adiy’in türbesinin toprağından yapılmış çamur sürülür. Ayrıca Yezidi inancına göre ölen bir Yezidi’den geriye kalan miras yalnız erkek çocuklarının hakkıdır. Eğer erkek çocuk yoksa miras ölen Yezidi’nin kardeşlerine, amcalarına, bunlar da yoksa ailedeki diğer erkeklere geçer.

ŞEYHLER, PİRLER VE KARDEŞLER

Yezidi dinine inanan her kişinin mutlaka bir şeyhi vardır. Şeyhler Yezidi Dini’nin kurucusu olarak kabul edilen Şeyh Adiy’in müritlerinden veya kardeşlerinin soyundan olmak zorundadırlar. Evleri, Yezidiler için kutsal bir mabet olarak kabul edilen Yezidi şeyhleri beyaz bir elbise giyip, siyah bir sarık sararlar. Oruçta, bayramlarda, evlenmelerde, cenazelerde, sünnet merasimlerinde yapılan törenler bu şeyhler tarafından yürütülür. Yezidilikte şeyhler son derece kutsal kabul edilir ve bu dine mensup olan kişi eğer güç yetirebiliyorsa her gün şeyhinin elini öpmelidir. Yezidilikte şeyhlik babadan oğula geçer ve genelde çiftçilikle uğraşan Yezidi müritler şeyhlerine düzenli olarak vergi verirler. Yezidilikte kutsal olarak kabul edilen bir başka din adamları sınıfı da pirler adı verilen kişilerden oluşur. Elbiseleri siyah olan Yezidi pirler başlarına siyah veya kırmızı tüylü sarık takarlar. Pirlerin görevi ise Yezidileri günahlara karşı korumaktır. Ayrıca her Yezidi kendi denkleri arasından biri erkek, diğeri kadın olmak üzere iki ahiret kardeşi edinmek zorundadır. Bu kardeşler ömür boyu birbirlerine yardım edip armağanlar verirler.

YEZİDİLER’DE EVLİLİK

Yezidilerin inancına göre Yezidi bir genç asla başka bir dine mensup olan biriyle evlenemez. Böyle bir durum gerçekleşirse o kişi dinden çıkmış sayılır ve o kişinin öldürülmesi gerekir. Yezidilerin bu inancı bana geçmiş yıllarda Irak’ta gerçekleşen bir olayı hatırlatıyor. Daha önce Yezidi olan; fakat daha sonra İslam’a girip Müslüman biriyle evlenen bir genç kız Yezidiler tarafından linç edilip öldürülmüş ve genç kızın linç ediliş görüntüleri internet sitelerinde ve televizyonlarda yayınlanmıştı. Bir genç kız Yezidiler arasından olması şartıyla kendi kocasını seçme hakkına sahiptir. Yezidi erkekler eğer isterlerse birden fazla kadınla evlenebilirler. Fakat bugün Yezidiler arasında yaygın olan evlilik çeşidi tek eşliliktir. Yezidilerde evlenme, kutsal zat olarak kabul edilen Yezidi şeyhinin bir ekmeği ikiye bölünüp, yarısını geline yarısını da damada vermesi ile gerçekleşir. Düğünlerde gelin kırmızı beyaz bir elbise giyer. Damat, gelin eve girerken ona bir elma ile vurur. Bu davranış kadının erkeğe itaat etmesi gerektiğini simgeler. Bekâr olan bir Yezidi erkeğin başka bir dine mensup olan bir kadının yüzüne bakması ise günah olarak kabul edilir. Yezidi inancına göre doğan çocukların vaftiz edilmesi ve erkek çocuğun sünnet edilmesi büyük önem taşır.

KUTSAL GÜNLERİ ÇARŞAMBA

Yezidiler, çarşamba gününü kutsal gün olarak kabul ederler. Cumartesi günü ise Yezidiler için dinlenme ve eğlenme günüdür. Bayramları Sersal adını verdikleri yeni yıl bayramıdır. Yezidiler her yılın nisan ayının ilk çarşamba günü, en güzel elbiselerini giyip kırlara çıkarak Sersal Bayramı’nı kutlarlar. Kırda öğle yemeği için hazırlık yapılır ve hazırlanan yemekler hep birlikte yenir. Sersal Bayramı 3 gün sürer. Yezidilerde de tıpkı Müslümanlarda olduğu gibi oruç ibadeti vardır; fakat bu oruç sadece 9 günden ibarettir. Yezidilerde şarap içmek helaldir; marul, lahana, salatalık gibi sebzelerden yemek ise haramdır. Yezidilerin balık, geyik ve horoz eti yemeleri de dinleri tarafından yasaklanmıştır. Beyaz, kahverengi, kırmızı, yeşil ve siyah renkleri kutsal renkler olarak kabul eden Yezidiler, mavi rengin uğursuzluk getireceğine inanırlar. Bundan dolayı Yezidi kadınlar mavi renkli elbise giymemeye dikkat ederler. Yezidiler için ateş kutsaldır ve kutsal olduğu için ateşe asla tükürülmemelidir. Ateşin su ile söndürülmesi de Yezidi inancına göre büyük günahlar arasındadır.

NÜFUSLARI 1 MİLYON

Bugün dünya genelinde nüfusları 1 milyonu bulan Yezidilerin en kalabalık olarak yaşadıkları yer Kuzey Irak’ın Sincar Dağları çevresi, Musul ve Suriye’dir. Yezidiler 13. ve 14. Yüzyıl’da Moğollar’ın Anadolu’yu istila etmeleri sonucu oluşan otorite boşluğunu kullanarak Hakkari, Botan Çayı Yöresi, Cizre, Midyat, Nusaybin; Viranşehir, Ceylanpınar, Suruç, Bismil, Nusaybin, Mardin ve Van’a yerleşmişlerdir. Geçmişte Anadolu topraklarındaki nüfusları 30 bin civarında olan Yezidilerin bugünkü nüfuslarının ise 15OO civarında olduğu tahmin ediliyor.

BU YAZIYI BEĞENİN:

Yazar Hakkında

Adem Özköse

1978 Yılında Samsun’un Çarşamba ilçesinde doğdu. Terme Ahmet Köyü Kur’an Kursu’nda hafızlık yaptı ve Çarşamba İmam Hatip Lisesi’nde okudu. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü’nden mezun oldu. Gazeteciliğe 2004 yılında Vakit Gazetesi’nde başladı. Irak, Afganistan, Lübnan, Filistin, Patani, Darfur, Keşmir, Somali, Suriye,Moro gibi dünyanın birçok savaş ve kriz b&ou...

Fikrinizi / Yorumunuzu Bizimle Paylaşın...

Son Manşetler

  • GENÇ Dergi Ocak 2025 Sayısı Çıktı!

  • Bizlere Mescid-i Aksa`nın da Özgürlüğünü Göster Rabbim!

  • GENÇ Dergi Aralık 2024 Sayısı Çıktı!

  • Mü`min Firasetine Her Zamankinden Daha Çok Muhtacız

  • GENÇ Dergi Kasım 2024 Sayısı Çıktı!

  • Kötülüre Karşı Farkındalık Şart

  • GENÇ Dergi Ekim 2024 Sayısı Çıktı!

  • Bazen Etkili Bir Kulüp, Bir Ömrü Işıldatır!

  • GENÇ Dergi Eylül 2024 Sayısı Çıktı!

  • Çiçeği Erkeklere Kaptırdık

  • GENÇ Dergi Ağustos 2024 Sayısı Çıktı!

  • Güzel Olacağım Derken Ucube Hâle Gelmemek Lazım!

  • GENÇ Dergi Temmuz 2024 Sayısı Çıktı!

  • Renkli Propagandanın Ardında Çok Büyük Dramlar Var

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • Tümü

Benzer Yazılar

Osmanlı`nın Nazlı Budin`i
Osmanlı`nın Nazlı Budin`i
Macaristan`ın fethi önces...
Özgürlüğe Adanmış Hayatlar
Özgürlüğe Adanmış Hayatlar
Bugün eğer Güney Afrika`d...
Güney Afrika`da Ebubekir Efendi`nin İzinde
Güney Afrika`da Ebubekir Efendi`nin İzinde
Cape Town`da geçirdiğim g...
Buhara`da Türk Olmak ve Özbeklerin İstanbul Sevgisi
Buhara`da Türk Olmak ve Özbeklerin İstanbul Sevgisi
Bu şehirdeki hiçbir anı k...

Genç Dergisi 194. Sayı

POPÜLER YAZILAR

  • Son Eklenen
  • Çok Okunan
  • Haber Merkezi

Bizlere Mescid-i Aksa`nın da Özgürlüğünü Göster Rabbim!

GENÇ Dergi Ocak 2025 Sayısı Çıktı!

GENÇ Dergi Aralık 2024 Sayısı Çıktı!

Mü`min Firasetine Her Zamankinden Daha Çok Muhtacız

Kötülere Karşı Farkındalık Şart

GENÇ Dergi Kasım 2024 Sayısı Çıktı!

GENÇ Dergi EKİM 2024 Sayısı Çıktı!

Genç Dergi Mayıs Sayısı Çıktı! 8431394

Bagamoyo Afrika... 4919244

Kasım Sayımız Çıktı! 3498134

Hangi Filmi Neden İzleyelim? (Özel Çalışma) 1187611

Bkz: Doğu Türkistan 480159

En Güzel Cuma Hediyeleri! 287541

10 Soruda Sen Kimsin? 276033

31.12.2024

GENÇ Dergi Ocak 2025 Sayısı Çıktı!

01.12.2024

GENÇ Dergi Aralık 2024 Sayısı Çıktı!

01.11.2024

GENÇ Dergi Kasım 2024 Sayısı Çıktı!

02.10.2024

GENÇ Dergi EKİM 2024 Sayısı Çıktı!

01.09.2024

GENÇ Dergi Eylül 2024 Sayısı Çıktı!

31.07.2024

GENÇ Dergi Ağustos 2024 Sayısı Çıktı!

20.06.2024

Dertle Yüzleşince Dertler Yüzleşince

Tüm Videolar

Video GENÇ

En Önemli Yetenek: Sunum!
Takip Edin

GENÇ Twitter Akışı

@gencdergi kullanıcısından Tweetler
TÜM FOTOĞRAFLAR

FOTOĞRAF GALERİSİ

  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
TÜM YAZILAR

GENÇ BİLİM

  • Yazmak Üzerine Bir Swot Analiz
    İnsanlığın tekâmül süreci...
  • Adâb-ı Muâşeret Hastalıkları ve Edebî İyilik Hâli
    Âdâb-ı muâşeret hastalıkl...

GENÇ FACEBOOK AKIŞI

Genç Dergi

İLETİŞİM

Reklam
ABONE OL!
Künye
Yazarlar
İletişim

GENÇ'ten

GENÇ'e Yazı Gönder
Yazı Atölyesi
Fotoğraf Atölyesi
Psikolojik Danışman
Ödüllü Test










GENÇ Bilişim © 2006 - 2025 . Tüm Hakları Mahfuzdur.
  • Twitter
  • Facebook
  • RSS