25.07.2019 20:57

Röportaj

2300

Abdurrahim Yüce

Bugün ülkemizde geleneksel Türk okçuluğunun icrası ile ilgilenen 79 resmi kulüp var. Bu kulüpler yarışmalarda her ne kadar birbirlerine rakip olsalar da bir dönem kaybolmaya yüz tutmuş bu sporun canlandırılmasında birlikte el ele omuz omuza canla başla çalışmaktadır.

Cüneyt Öztan Kimdir?

Okçular Vakfı Spor Kulübü’nde Türk Okçuluğu Spor Müdürü olarak görev yapmakta. 3. Kademe okçuluk Antrenörü. Okçuluk sporu ile 2005 yılında tanıştı. Sportif bir aktivite olarak başladığı okçuluğu, tutkuya dönüşmesi ile bu sporu kendini geliştirerek, severek yaptığı bir mesleğe dönüştürmüş oldu. Evli ve bir çocuk babası.

Okçuluk nasıl bir spor?

Okçuluk bir savaş ve av sporudur. Çiftçilik yapan Hz. Adem’e (a.s) Allah-u Teala ekinlerine zarar veren hayvanları kovması için Cebrail (a.s.) vasıtası ile ok ve yayı göndermiş ve kullanması öğretildiği rivayet edilmiştir. İşte bu zamanlardan beri insanoğlu hem avlanmak hem de savaşmak maksadı ile ok ve yayı ateşli silahların icat olmasından sonra dahi bir süre kullanmıştır. En önemlisi Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) hem yaptığı hem de ‘çocuklarınıza öğretiniz’ tavsiyesinde bulunduğu bir spordur. Okçuluk aynı zamanda fiziksel ve zihinsel gelişime faydası olan kişinin kendini tanımasını sağlayan, odaklanma yeteneğini arttıran bir spordur.

Geleneksel okçuluk deyince ne anlamamız gerekiyor?

Dünya üzerinde var olan neredeyse bütün kavimlerin geleneklerinde ok ve yay kullanımı vardır.

Fakat Türk kültürüne baktığımızda çok eski dönemlerde spor ve eğlence amaçlı yapıldığını görmekteyiz. Dede Korkut Kitabı’nda: Türkmen gençlerinin boş vakitlerini ok atışmakla geçirdikleri, kuvvetlilik iddiasındaki yiğitlerin ok yarıştırmak yolunu seçtikleri, evlenen bir yiğidin bir ok atıp, okun düştüğü yere gerdek çadırını kurduğu ve düğün eğlentileri sırasında damat ile arkadaşlarının ok atıştıkları anılıyor.

Bugün olimpiyatlarda gördüğümüz tamamen modern malzemelerden imal yaylar kullanılarak yapılan okçuluk 1900’lü yıllarda Batı kültürünün etkisi ile gelişen bir okçuluk türüdür. Geleneksel Türk okçuluğunda kullanılan yaylar ise binlerce yıllık bir geçmişi olan ve tamamen organik malzemelerden yapılan yaylardır. Geleneksel Türk okçuluğunun bir kültürü, ruhu ve maneviyatı vardır.

Okçuluğun son zamanlarda yaygınlaşmasının etkenleri nelerdir? Son zamanlardaki filmlerin etkisi var mı?

Evet filmlerin etkisi azımsanmayacak derecede etkili. Neden okçuluk? Antrenörlüğe başladığımdan beri bu sporu öğrenmek için gelen herkese bu soruyu sorarım. O yıllarda çoğunlukla küçük yaştaki çocuklar yabancı sinema filmlerindeki fantastik kahramanların etkisinde kaldıkları ve onlar gibi ok atmak istediklerini söylerlerdi. Çok şükür son yıllarda gelen gençlerimiz izledikleri yerli-milli tarihi kahramanların etkisinde kalıp okçuluk yapmak istediklerini belirtiyorlar. Okçuluğun tabana yayılmasında en büyük etken ise devletimizin milli ve manevi değerlerimize sahip çıkarak okçuluğa verdiği desteklerdir.

Bildiğimiz kadarıyla Osmanlı’da tekke usulü olarak devam ediyordu okçuluk. Bugün benzer bir usul mü uygulanıyor?

Osmanlı’da 40’a yakın ok meydanı bulunmaktaydı. Bunlardan en önemlisi İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmed’in fermanı ile kurulan İstanbul Okmeydanı yani Okçular Tekkesi idi. Her ne kadar Tekke dense de bildiğimiz manası ile bir tekke değil usta okçuların yetiştiği yarıştığı bugünkü manada bir spor kulübüydü. Bununla birlikte meydanın mescid kadar kutsal sayılması, oraya abdestsiz veya içkili olarak girilmemesi, örgüt reisinin “Şeyh” diye anılması, ok ve yaya kutsal birer eşya diye bakılması ve atışların dua ile başlatılıp sürdürülmesi manevi bir atmosferde eğitimlerin sürdürülmesi bakımından burayı özel kılmaktadır.

Bizler de bugün bu minvalde gençlerimizi önce ahlak ve maneviyat düsturu ile yetiştirmeye çalışıyoruz.

Uluslararası yarışmalar oluyor bu anlamda. Türkiye’nin başarıları nasıl? Siz yarışmalarda nasıl bir derece aldınız?

Son yıllarda bu spora artan ilgi ve destekler ile Türk okçuluğu tekrar hak ettiği yere ulaşmaya başladı.

Gerek yurt dışında gerekse ülkemizde birçok uluslararası geleneksel okçuluk yarışmaları düzenlenmekte ve Türk okçular bu müsabakalarda zorlu rakiplerini geride bırakarak kürsülerde en üst sıralarda bayrağımızı dalgalandırmakta. Bende katıldığım 11 farklı uluslararası müsabakada 2 altın 7 gümüş ve 2 bronz madalya kazandım.

Maşallah, ne güzel... Peki okçu olmak isteyen bir gencin hangi meziyetlere sahip olması gerekir?

Okçuluk özel bir fiziki kriter gerektirmeyen 7’den70’e herkesin yapabileceği bir spordur. Eskiden tekkeye gelip talip olan kimseler hakkında tahkikat yapılır bu işe uygun olup olmadığı araştırılırmış. Risalelerde, ünlü okçuların biyografileri verilirken, yalnız atıcılık gücü değil, nasıl bir kişi olduğu da belirtilir. Çoğu için “salih”, “ehl-i iman”, “ruhu pak” ve “tarafeyni ma’mur’’ gibi sıfatlar kullanılmıştır. Yani her şeyden önce önemli olan kişinin iyi bir okçu olması değil iyi ahlak ve maneviyata sahip olmasıdır.

Ok ve yay malzemeleri nelerden yapılıyor? Her ağaçtan ok ve yay yapılır mı?

Geleneksel Türk Yayı manda boynuzu, akça ağaç, hayvansal sinir ve balık tutkalı gibi tamamen organik malzemeler kullanılarak imal edilmektedir. Bir yayın yapımı malzemelerin tedarik edilmesinden atışa hazır hale gelmesine kadar yaklaşık 2 yıl sürmektedir. Ecdadımız binlerce yıllık tecrübe sonucunda yay yapımında akça ağaç, ok yapımında çam ve kamışın en iyi neticeyi verdiğini belirtmiştir.

Türkiye’de kaç tane okçuluk kulübü var ve kendi aralarındaki ilişkileri nasıl?

Bugün ülkemizde geleneksel Türk okçuluğunun icrası ile ilgilenen 79 resmi kulüp var. Bu kulüpler yarışmalarda her ne kadar birbirlerine rakip olsalar da bir dönem kaybolmaya yüz tutmuş bu sporun canlandırılmasında birlikte el ele omuz omuza canla başla çalışmaktadır.

Okçuluk ile ilgili tavsiye edeceğiniz kitaplar var mı?

Sultan 2. Mahmut’un emri ile Mustafa Kani Bey tarafından o döneme kadar yazılmış okçuluğa dair bütün eserlerin bir derlemesi olan Telhis-i Resailat-ı Rumat Türk okçuluğu için bir başucu eseridir. Bir diğer olmazsa olmaz eser Topkapı sarayında silah bölümü şefliği yapmış olan Doç. Dr. Ünsal Yücel’in hem yerli hem de yabancı kaynakları inceleyerek hazırlamış olduğu Türk Okçuluğu kitabıdır.

Bu güzel söyleşi için teşekkür ederiz.

Ben teşekkür ederim.