22.04.2014 00:29

Bellek Kartı

4415

İdeal Paralel Devlet

Devlet kavramı Antik Yunan döneminde Filozof Eflatun’dan beri tartışılagelen bir konu. Farabi ise ideal devlet fikrini ortaya koyarak biraz ütopik de olsa Eflatun’un düşüncelerini İslam’la ilişkilendirmiştir. Paralel devlet mevzusu ise ülke gündeminde son dönemde yer etmiş bir konu. Peki, ideal paralel devlet olabilir mi diye bir soru sorsak bu soruya genelde negatif cevap alacağımızı biliyorum ama bu bizim paralel kavramını ele alış şeklimizle ilgili bir durum. Eğer paralel kavramını ortak hedef ortak ideal olarak algılarsak Büyük Selçuklu Devletini, Osmanlı Devletini ve hatta son dönem Türkiye’sini birbirine paralel devletler olarak değerlendirebiliriz. Yani yönetim şekilleri değişse de aynı ideal için çabalayan devletler zinciri oluşması gayet memnun edici olabilir. Siyasi sınırlar küçülmüş olabilir ama son dönem 21. yüzyıl Türkiye’si manevi sınırlarını geçmişine paralel bir ufuk çizgisi çekerek genişletiyor.

Paralel Devrimler

17 Aralık, sene 2010. Tunuslu bir seyyar satıcı Tarık el Tayyib Muhammed Buazizi kendisini yaktı ve bir anda Arap Baharı adı verilen süreci başlatmış oldu. Sanki bir işaret kulesinin ışığı yanmış gibi domino etkisiyle Tunus’ta sokağa fırlayan halka sırasıyla Cezayir, Lübnan, Ürdün, Moritanya, Sudan, Umman, Yemen, Suudi Arabistan, Mısır, Suriye, Cibuti, Fas, Irak, Bahreyn, İran, Libya, Kuveyt ve batı Sahra eşlik etti. Hükümetler değişiyor, diktatörler bir bir devriliyordu. Baharı kışa çeviren, süreci durduran Suriye oldu. Bu süreçte Mısır, Libya ve Tunus’ta diktatörler devrildi. Birçok ülkede ise hükümetler el değiştirdi. Bu süreçte Suriye’deki iç savaş hâlâ devam ediyor. Mısır’da ise yenilenen hükümete asker darbe yaptı. Halk hareketleri devam ediyor.

Enlem

Başlangıcı ekvator düzlemi olmak üzere aralık düzlemi eşit ve birbirine paralel şekilde kesen kuzeyde 90 güneyde 90 paralel çizgi olduğu kabul edilir ve bunlara enlem (paralel) denir. Enlemler arası uzaklık sabittir ve 111 kilometredir. Bu kavramın çıkış noktası güneş ışınlarının dünyaya düşme açılarıdır. Güneş ışınları en dik şekilde ekvatora düşerken en eğrisel olarak da kutup noktalarına düşer. Bu nedenle paraleller üzerinden iklim ve coğrafi veriler elde edilebiliyor. Türkiye 36-42 kuzey paralelleri arasında yer almaktadır.

Paralel Okumalar

Aynı kitabı aynı anda birden fazla kişinin okuması kitapla ilgili fikri paylaşımlarda bulunması ya da aynı anda benzer konuda birden fazla kitabın aynı kişi tarafından okunması paralel okumalar olarak algılanıyor. Paralel okumaların en büyük faydası bir konu hakkında aynı kitabı neredeyse cümle cümle birçok şekilde değerlendirme fırsatının yakalanmasıdır. Türkiye’de bilinen ilk paralel okuma çalışması www.anlamak.com adlı internet sitesinde organize edilmişti ancak fazla uzun süreli olmadı. Bu tecrübe birçok internet sitesi ya da sivil toplum kuruluşları tarafından denendi zaman zaman ciddi okuyucu sayısına ulaşıldı ama süreklilik konusu hep sorun olarak kaldı.

Paralel Evren

CERN deneylerini yapan bilim adamları atomdan daha küçük bir parçacığın zamanın saniye ile bile ölçülemediği bir diliminde ani bir patlamayla şu anda içinde bulunduğumuz evreni oluşturduğunu düşünüyor. Bu parçacığın patlamadan önceki yerinde ise şu anda kara delik şeklinde ifade edilen tam olarak tanımlanamayan bir bölgenin olduğu ve bu bölgeden geçilerek fizik kurallarının tamamen farklılaştığı paralel evrene geçileceğini var sayan bilim adamları, bu mantığa dayalı olarak zaman ve mekan algısının içinde bulunduğumuz evrenle izafi olduğu görüşündeler. Bazı İslam düşünürleri ise 18 bin âlem ifadesinin bu şekilde mümkün olabileceği yönünde görüş belirtseler de hâlâ tam net ve mantığa uygun bir açıklama henüz yapılamamıştır.

Parallelogram

Öklit geometrisinin bir örneğidir, Öklit’in yazdığı Oxyrhynchus isimli papirüste dörtgenler bahsinde işlenir. Karşılıklı kenarları paralel ve eşit olan dörtgene parallegrom denir. Şu anki Türkçede bunun karşılığı paralelkenardır. Ve bu ifadenin Mustafa Kemal’in Geometri isimli kitabında ilk kez kullanıldığı bilinmektedir. Osmanlı’da ise paralelkenar yerine mütevazi haffe ifadesi kullanılmaktaydı.

Paralel Hayatlardan Kurtulamadık mı?

Noel Arnaud’un kaleme aldığı Boris Vian’ın Paralel Hayatları isimli eserde romancı, şair, oyun yazarı, müzisyen, bestekar, mühendis, senarist Boris Vian’ın her mesleği ile ilgili kariyeri ayrı ayrı şekilde biyografik olarak anlatılıyor. Kitabın içinde Boris Vian’ı bu kadar farklı alanlarda ürün vermeye iten nedenler de irdeleniyor ve bu nedenler içerisinde en çok kendisinin yeterince anlaşılamadığı için farklı alanları kullanarak kendisini ifade etmeye çalıştığı gerçeği öne çıkıyor. İlginçtir ki 2000li yılların öncesindeki Türkiye’de başta devlet memurları olmak üzere milyonlarca insan ikinci bir meslek sahibi olmak zorundaydı, bu durum, kendilerini yeterince ifade edememelerinden değil dönemin ekonomik şartlarından ötürü ailesini geçindirecek kadar maddi gelir elde edilemediğinden ve hayat pahalılığındandı.

49. Paralel

49. Paralel aslında bir film ismi ama bu filme bu ismin verilmesinin nedeni de 49. Paralelin kendisi. Amerika ve Kanada sınırının büyük kısmı bu paralel üzerinden çizilmiştir. 49. Paralel filmi İkinci Dünya Savaşında henüz Amerika tarafsızken Amerika kıtasına ulaşıp Kanada sınırları içinde kaldıkları için Amerika’ya ulaşmaya çalışan bir grup nazi deniz subayının hikâyesini anlatan filmdir. Film 1941 yılında İngilizler tarafından çekildiği için 1943 yılında film en iyi senaryo oskarını kazanır. Film kara propoganda özelliği taşır, nazilerin tepkisini çeker.

Gerçiz

Genellikle resim masalarının bir aparatı olarak kullanılan ve iki ucundaki makaralardan geçirilen iplerle masa üzerine bağlanan bir cetvel türüdür. Masa üzerine sabitlenen ipler arasında ileri geri hareketi ile tam paralel çizgiler çizme imkânı sağlar bu nedenle bir diğer ismi de paraleldir. Teknik resim derslerinde kullanılır. T cetvelinin bir üst modeli olarak görülse de taşınabilirliği pek kolay olmadığı için T cetveli daha yaygın şekilde kullanılmaktadır.