21.04.2014 20:14

Sinema

10989

Aslı Toprak

Bu filmi Bangladeş’in çelişkilerini ve Abdulkadir Molla’nın idamını anlamak açısından izlemenizi tavsiye ederim.

Yönetmenliğini Tareque Masud’un yaptığı Matir Moina (Çamurlu Kuş), içinde pek çok metaforu barındıran 2002 yapımı bir Pakistan-Bangladeş filmi. Filmi anlamak için Pakistan-Hindistan ve Bangladeş tarihlerine ve bu ülkelerin birbirleri ile olan ilişkilerine bir bakmak gerekiyor.

Bangladeş aslında yıllarca Müslümanların idaresinde kalmış, 1757-1905 yılları arasında sömürge döneminde İngilizlerin egemenliği altına girmiş bir bölgedir. 1947 yılında ise Doğu Pakistan adı altında Pakistan’ın bir eyaleti olmuştur. 1970 seçimlerinde çıkan karışıklıklar sonucu iç savaş çıkmış, halk yol ayrımına gelmiş, Pakistan ve Hindistan savaşı patlak vermiştir. İşte Matir Moina, 1971 yılında geçmekte ve tüm olan biteni halkın gözünden perdeye aktarmaktadır. Pakistan’ın dağılıp İslam Birliği’nin bozulmasını istemeyenlerin ve (Hindistan güdümlü de olsa) bağımsız bir ülke kurma hayalinde olanların çatışmasını anlatmaktadır.

Geçtiğimiz günlerde hatırlarsanız Bangladeş hükümeti Abdulkadir Molla’yı idam etmiş ve tüm dünya gözlerini Bangladeş’e çevirmişti. Abdulkadir Molla da işte Bangladeş’in bağımsızlığını ilan etme sürecinde o bölgenin Doğu Pakistan olarak kalıp bu İslam birliğinin bozulmaması için mücadele edenlerden biriydi. Hindistan güdümlü bir bağımsızlığı, bağımsızlık olarak görmemiş, Pakistan İslam Birliği altında bulunmanın daha doğru olacağını savunmuştur. Yani tavrını mevcut otoriteden yana koymuştur. Dindar insanların filmdeki ifade ile mollaların başarısız olduğu o dönemden geriye karışıklıklar, kan, gözyaşı, komplo teorilerinden başka bir şey kalmamıştır. Ülkedeki pek çok insanın Abdulkadir Molla’yı bağımsızlık mücadelesini desteklemeyen biri olarak görüp cezalandırılmasını istemeleri de bu yüzdendir. Diğer yandan ülke işsizlik açlık, sefalet ve darbelerle boğuşmaya devam etmektedir.

Film, mevzua bağımsızlık isteyenlerin gözünden baktığı için dindarları kör ve bağnaz kategorisinde göstermekten çekinmiyor. Kayıkçı’nın böyle bir eleştiri sonrasında “hiçbir inanç insanı kör yapmaz” demesi, “Pakistan yıkılırsa İslam zayıflar” diyen bir hocaya, başka bir hocanın “niye zayıflasın İslamiyet’i Pakistan mı kurdu” gibi cevaplar vermesi meseleyi ortaya koyuyor aslında.

Medresede okuyan bir çocuğun gözünden sunulan bu filmi Bangladeş’in çelişkilerini ve Abdulkadir Molla’nın idamını anlamak açısından izlemenizi tavsiye ederim.