14.10.2013 17:50

Bellek Kartı

8815

Ayran Nasıl Milli Oldu?

Ayran kelimesi birçok dile geçen nadir Türkçe kelimelerden biridir. Bununla hem övünürüz hem de kederleniriz çünkü yeni bir şey kattığımız yok dünya dillerine. Ayran, ülkemiz dışında Türk kültürünün bir şekilde iyi veya kötü yaşatıldığı yerlerde tüketilmeye devam ediyor, bu nedenle “Türk’ün olduğu yerde ayran da vardır” der Almanlar. Durum bu seviyeye gelince ayranın milliliğini tartışmak anlamsız olur. Ayran bizim milli değerlerimiz arasındadır.

Susurluk Ayranı

Balıkesir’in Susurluk ilçesine has, yapılış şekli ve lezzetiyle diğer ayranlardan farklı bir ayran. Susurluk kazasıyla ününü kısmen yitirse de ülkemizin patentli ve en meşhur ayranıdır. Yapılış farklılığı kullanılan elektrikli motordan kaynaklanıyor. Motor sayesinde kazandan çekilen ayran, ince bir boru sayesinde son derece hızlı bir şekilde tekrar kazana boşaltılır, ayrandaki yağ ve su oranından dolayı çarpmanın etkisiyle köpük miktarı yükselir, hem görünüm olarak hem de lezzet olarak ayran sınıf atlamış olur.

Çizgi Film Kahramanı Ayran

Bir çizgi film kahramanı var adı Ayran. Ayran olmasının sebebi daldan dala bir sürü konuda çalkantılı bilgiler vermesinden kaynaklanıyor. Tarçın ve arkadaşları isimli animasyon çizgi filminin bilirkişisi. Bu animasyon çizgi film Samanyolu, Kanal 7 gibi kanallarda da gösterildiği için çocukların oldukça ilgisini çekiyor. Ayran karakterinin bahsettiği bilgiler de genellikle faydalı bilgiler.

Ayran Gönüllü Yarim

Fatih Kısaparmak ve İsmail Türüt’ün söylediği bir şarkının ismi Ayran Gönüllü Yarim. Şarkılardaki kullanımıyla ve halk arasındaki deyim kullanımıyla ayran gönüllülük pek de sevilen bir durum değil. İstikrarsızlığı, çalkantılı hayatı temsil ediyor. İlginç bir şekilde Ayran Gönüllüler Derneği kurulmuş geçtiğimiz yıllarda. Bu derneğin üyeleri nasıl seçiliyor, ya da gönüllülük mü esas bilmiyoruz ama farklı yerlere çekmeye müsait görünüyor.

Dünya Mutfağında Ayran

Ayrana sadece Türklerin içtiği bir içecek olarak bakmak oldukça yanlış bir durum, çünkü ayran eklentileriyle birlikte birçok ülkenin mutfağında da yer alıyor. Lübnan’da yemeklerin yanında naneli ayran tüketiliyor. Görüntü olarak sulu cacığı andırsa da ayrandan eksiği yok fazlası var. Hindistan’da ayran tuzla değil şekerle yapılıyor. Hindistanlılar baharatı çok seven bir millet olmalarına karşın yoğurdu ekşi buluyorlar ve ayran yaparken şeker katarak tatlandırıyor ve bu şekilde tüketiyorlar. Meksika’da ise kesilmiş yoğurttan ayran benzeri bir içecek yapılıyor ve kahvaltıda tüketiliyor.

Aşağı Ayrancı Yukarı Ayrancı

Ankara’da Kızılay’a en yakın konut bölgelerinden biri olan Ayrancı sakin sessiz yaşantısıyla dikkat çeken bir semt. Semte Ayrancı isminin verilmesinin nedeni eskiden Rumlar genellikle çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşırlarmış ve bu bölgede yaşayan Rumlar genellikle güğüm güğüm ayran satarlarmış. Ankara’da Rum gören çocuklar ayrancı geliyor ayrancı gidiyor derlermiş. Aşağı Ayrancı Yukarı Ayrancı ayrımı aslında fiziki bir ayrılık değildir, ancak zengin kesim genelde yukarı Ayrancı’da orta düzey gelir seviyesine sahip aileler de genellikle aşağı Ayrancı’da yer almaktadır.

Ayran Destanı

Ayran kültürümüzde o kadar yer etmiş bir içecektir ki 19. asrın meşhur ozanlarından Aşık Ruhsatî ayran ile ilgili bir destan yazmıştır. Kadir Mevlâm şemimizi yandırsa Pervanemiz serimize döndürse Herkes muhtacına bir tas gönderse Nail olur sekiz hacca boz ayran. Seni görenlerin yüreği yağlı Seni görmeyenin yüreği dağlı Kaymağın torunu yağın öz oğlu Alçak mertebeli yüce boz ayran. Ben neyleyim baklavayı böreği Sen soğuttun ancak yanık yüreği Mevlâm eksik etme dinin direği Yanısıra bir güzelce boz ayran.

Anadolu ve Ayran

Efsaneye göre Ankara Kızılcahamam Taşlıca köyündeki ayran taşının bulunduğu mevkiden Selçuklu hükümdarı Alaeddin KEYKUBAT (1192-1237) Başköy kalesini fethi dönüşü ayran içmiştir. Selçuklu ordusunun buradan geçeceğini haber alan Kırmızı Ebe bir bakraç ayranı oluğa döker. Bütün ordu bu ayranı hem içer hem de mataralarını doldurur fakat ayran bitmez. Kırmızı Ebe doldurun yavrularım dedikçe askerler “Ana dolu” derler. İslamiyet’ten önce Rum diyarı olan bu bölgeler bu olaydan sonra Anadolu diye anılmaya başlanır. Taşlıca köyündeki bu oluğun yanındaki mezarın bu ihtiyar keramet sahibi anaya ait olduğu söylenir.

Kurut Nedir Bilen Var mı?

Doğu Anadolu’da yaygın olarak kullanılan ve adına keş de denilen bir çeşit yoğurt taşıdır. Yağsız yoğurdun veya ayranın güneşte tülbentler üzerinde top top kurutulması ile elde edilir. Kışın bu sert kurutlar su ile ıslatılıp ovularak eritilir. Eritmezi zor olduğu için özel tırtıklı kapları vardır. Yemeklerde çorbalarda ve ayran olarak tüketilir. 20 kilo sütten 2 kilo keş çıkmaktadır.

Yoğurtlu Baba Kimdir?

Bursa’da bulunan Yoğurtlu Baba Dergâhı olarak tanınan Ahmed İlâhî Tekkesi, Bursa’da kurulan ilk Nakşibendî dergâhıdır. Nakşibendiyye tarihi ve özellikle bu tarikatın Anadolu’da yayılması açısından önemli tekkelerden biridir. Eski Kaplıca yolundaki dergâh, yoğurdu çok sevdiği veya Bursa’nın fethi esnasında askerlere ayran dağıttığı için Yoğurtlu Baba adıyla bilinen, nereli, hatta asıl isminin ne olduğu dahi bilinmeyen bir meczup tarafından kurulmuştur. Fetihten sonra, dergâhtaki bir hücrede uzlete çekilen Yoğurtlu Baba, vefat edince dergâhın yanındaki mescit civarına defnedilmiştir.

Döner + Ayran

Ben Dünyanın En Akıllı İnsanıyım, Yerim Seni ÖSS gibi kitapların yazarı olan ve seminerler veren Erdal Demirkıran’ın tespiti tebessüm ettiricidir: “Ayranın son yudumunu dönerin son lokmasıyla aynı ana denk getirebilen tek milletiz.”

Buttermilk

Hollanda ve Almanya’da tüketilen tadı ayrana benzeyen bu benzerlik yüzünden oradaki Türk vatandaşları tarafından tüketilen bir içecektir buttermilk. Sütün farklı bir bakteri ile mayalanması ile oluşur. Çok yağlıdır, bu özelliği ile yayık ayranına benzetilir.