09.07.2013 14:13

Genç Bilim

6643

Hüseyin Erdoğan

Kâinata baktığımızda nerede bir düzensizlik görebiliriz ki` Yaratan aklımızın alamayacağı yegâne oranlarla yaratmış tüm mahlûkatı. Fraktal geometriye sahip mahlûkat ağzımızı açık bırakmıyor mu` Deniz kabuklarından bitkilere oradan özene bezene nakşedilmiş tüm kâinat desenleri haykırmıyor mu` Bizi de bir Yaratan var diye.

Sessiz komşularımız bitkiler dünya üzerine yayılmış ve bizlerin hizmetine sunulmuş. Yeri gelmiş giysiler yapmışız; yeri gelmiş şifa olmuş bizlere. Kendilerini süs olarak kullanmakla kalmamışız resimleriyle süslemiş sarayları hanları. En önemlisi de besin olarak tüketmişiz bize sundukları meyveleri.

İnsanoğlu sorabileceği en mantıklı soru olan “nasıl” sorusunu bitkiye sorduğunda, besin üretimi için matematik kullandığı cevabını alıyor. Bitkiler evrenin gelişi güzel olmadığı gibi rastgele besin üretmiyorlar. Rezervlerini biyokimyasal yollarla kontrol eden bitki optimum (uygun) koşullar sağlanınca fotosentez tepkimeleriyle besinini üretiyor.

Bu aritmetik matematiğin keşfedildiği bitki botanikçilerin en çok kullandığı bitki olan Arabidopsis thaliana’da (bir tere türü) S ve T adı verilen moleküllerle kontrol mekanizmasını sağladığı belirlendi. Bu iki molekül PWD adı verilen bir gen tarafından kontrol edildiği bulunsa da asıl mekanizma hâlen gizemini koruyor. PWD geni metabolizma işleyişini kontrol eder. Araştırmayı yürüten bilim adamlarından Gutiérrez bitkilerin bu reaksiyonlarla kontrol mekanizması yürüttüğünden emin olmamakla birlikte güzel bir yaklaşım olduğu belirtiyor. Ekibin başı Alison Smith ve takım arkadaşları ise hayretlerini dile getirip nişasta üretiminin bu şekilde vuku bulacağını tahmin edemediklerini söylediler.

Şüphesiz kâinat bir düzen ve intizam içerisindedir. Hem görünüşte, hem işleyişte…

Kaynak: Heidi Ledford. Plants perform molecular maths. Nature. 24.06.2013