25.10.2012 16:29

Bellek Kartı

18663

Türk tezhip sanatı Allah`a duyulan sevgi; Kur`ân yazısına duyulan saygıyla onu süsleyip değer verdiğini gösterme arzusuyla birleşerek meydana gelmiştir.

İnsanın güzelliğe duyduğu tutku her devirde kendim farklı sanatlarda ortaya koymuştur. Medeniyetler birbirinden etkilenerek farklı özellikleriyle sanatı etkileyip; sonunda sanatı mükemmel uyuma ulaştırmışlardır.

Tezhip sözü Arapça "zeheb" (altın) sözünden türemiş, altınlama, yaldızlama anlamındadır. Türk klasik sanatları arasında büyük bir yere sahiptir. Tarihi bir sanattır. Türkler İslam`ın kabulünden soma bu sanatın en büyük icracısı olmuşlar. Selçuklulardan sonra Osmanlı döneminde saray nakış hanelerinde beslenip gelişmiştir. Kanuni devrinde uç zirveye ulaşmıştır.

Türk tezhip sanatı Allah`a duyulan sevgi; Kur`ân yazısına duyulan saygıyla onu süsleyip değer verdiğini gösterme arzusuyla birleşerek meydana gelmiştir. Altının yanında boyayla tüm renkler ahenkli bir şekilde kullanılır. Kur`ânlar, hat levhalar, kitaplar ve tabii ki padişah fermanları tezhiple süslenmiştir. Tezhip`in ilk uygulandığı kitaplar dini kitaplar olmuştur.

Padişah fermanları sarayın nakış hanesinde tezhiplenir, hanım sultanların Kuran-ı Kerimleri daha bir süslü, daha bir çiçekli ve renkli bezenirdi.

Sanatta güzellikler, ayrıntılarda gizlidir... Bu söz tezhip için söylenmiş olsa gerek. Her bir ayrıntı tezhibe daha bir derinlik ve güzellik katmaktadır. Fakat renk uyumu müzehhibe (tezhip sanatçısı) düşen en önemli görevlerdendir.

Uzun ve zor bir yol tezhip yolu... Sabır yolu, emek yolu, çile ve ahenk yolu... Seyredenleri hayrete düşürün bir incelik, zarafet yolu...

Mânâ ile Uyum Olmalı

Tezhipte desen hazırlarken desenin levhada yazan mana ile bir bağlantısı olmasına özen göstermeli, duygularda da uyumu yakalamalıdır. Müjdeli haber ya da sevinç bildiren bir levhayı daha çiçekli desenlerle bezerken, cehennem veya azap ayetlerine daha sert hatlı desenler kullanmalıdır, İstanbul`u anlatan bir beyite ise küçük bir İstanbul minyatürü eklenirse yazıdaki mana tezhipe de taşınmış olur. Fakat bu da yeterli olmaz; şekil ve motifler dengeli ve izleyende estetik duygular uyandıracak şekilde yerleştirilmelidir.