
Mücahid Özdemir - Salih Ülev - Muhammed Beşir Çalışkan
Sakarya Üniversitesi bünyesinde İslam iktisadı çalışmaları yürüten akademisyenler tarafından 2018 yılında kurulan İKSAR, düşük gelir grubundaki insanlara, gelir getirici bir faaliyette kullanmaları için, ihtiyaç duydukları sermayeyi karşılığında faiz yahut kar payı istemeksizin temin ediyor.
Özellikle son yıllarda İslam iktisadı ile ilgili çalışmaların hız kazandığını biliyoruz. Bu alanda faaliyet gösteren İKSAR hangi ihtiyaca binaen kuruldu ve karz-ı ahsen programı ile ne amaçlıyorsunuz?
Derneği kurmaya bizi iten en önemli sebep karz-ı hasene dayalı İslami mikrofinans programını hayata geçirme isteğimiz oldu. Bu programı en kolay şekilde bir dernek üzerinden yapabileceğimizi ve bununla birlikte akademik camianın dışında toplumun daha geniş bir kesimine ulaşmamızın yine dernek vasıtasıyla olabileceğini düşündük ve bu nedenle İKSAR’ı kurduk. Bu programda düşük gelir grubundaki insanlara, gelir getirici bir faaliyette kullanmaları için, ihtiyaç duydukları sermayeyi karz-ı hasen olarak veriyoruz. Bu kişilerin gelirlerini ve yaşam standartlarını “artırma” niyeti İKSAR’a (اكثار) da ismini veriyor. İKSAR(اكثار) Arapçada artırmak, çoğaltmak anlamına geliyor. İnsanlar verdiğimiz karz-ı haseni, bir iş/ticaret yapmak için kullanıyorlar. Bu parayı alıyorlar ve bununla kazanç elde ediyorlar, yani bu parayı çoğaltıyorlar, artırıyorlar. Böylece gelirleri ve yaşam standartları artıyor. Biz verdiğimiz karzları geri alırken herhangi bir fark almıyoruz. Ne verdiysek onu alıyoruz. 1000 lira karz verdiysek onu 1000 lira olarak taksitli şekilde geri alıyoruz.
İslam iktisadını hayata yansıtmak ve bu anlamda da İslam bize karz-ı hasenin yanında birçok ihtiyacın karşılanmasında kullanılabilecek farklı sözleşme türleri sunmuş. İcâre, selem, müşâreke gibi. Karz-ı hasen en basit modeli ancak mikrogirişimcilerin farklı ihtiyaçlarını da karşılayacak modellere ihtiyacımız var. Bu nedenle ileride bir iktisadi teşekkül bünyesinde seleme, mudarebeye ya da müşârekeye dayalı İslami mikrofinans ürünleri de sunmayı hedefliyoruz. Bu anlamda şunu söyleyebiliriz, İKSAR olarak Sakarya’yı bir laboratuvar gibi görüyor ve burada İslam iktisadını olabildiğince hayata geçirmeye yönelik uygulamalarda bulunmayı planlıyoruz. Türkiye’ye bu anlamda bir örneklik teşkil etmeyi kendimize hedef olarak belirledik. Ama bu noktada temel değerlerimiz içinde de belirttiğimiz gibi amacımız tek olmak değil olabildiğince hayrı yaymaktır.
Karz-ı Hasen programı kapsamında desteklediğiniz kişiler arasında eminim birçok farklı ve zorlu hayat hikayesi de var.
Karz-ı hasen verdiklerimiz içerisinde en dikkat çekici hikaye olarak Suriye-Şam’dan ülkemize gelen Ahmed’i söyleyebiliriz. Ailesiyle birlikte Sakarya’ya gelmiş, üç tane çocuğu var. Çoğu Suriyeli gibi kağıt toplama işi yapıyor. Kiralık bisikletiyle kağıt toplamaya çalışıyordu ama zaten bir dünya kağıt toplasanız da kilo cinsinden hesaplandığından karşılığında çok cüzi bir tutar alıyorsunuz. Ahmed de bisikletle çok efor sarf edip çok az kazanabiliyordu. Bu nedenle kendisine bir motor alması için karz-ı hasen verdik. Motora kavuştuğunda o kadar mutluydu ki, hemen ertesi günü çocuklarını kasasına koymuş Sakarya meydanda çekildikleri fotoğrafları whatsapp durumunda paylaşmıştı. Ve evine gittiğimizdeki “Gece yarım saatte bir camdan aşağı bakıyorum orada duruyor mu diye.” sözü de verilen desteğin kendisi için ne kadar önemli olduğunu ve onu mutlu ettiğini gösteriyordu.
Biz onlara sadece borç vermiyoruz, bir anlamda yanlarında olduğumuzu, kendilerine güvendiğimizi ve inandığımızı gösteriyoruz. İnşallah hepsi helal yoldan rızıklarını temin ederler ve ileride çok daha büyük hayırlı işlere vesile olurlar. Bizler de bu çalışmayı halis bir niyetle sürdürür ve İslam iktisadının hayata geçirilmesinde bir nebze de olsa katkı sunabiliriz. Sistemimizin işleyişiyle ilgili http://www.iksar.org.tr adresinden ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.