26.07.2019 18:03

Makro Alem

5238

Gökbilim ve uzay meraklıları için geçen yıl Haziran ayındaki yazımızda “Gökyüzüne Nereden Başlamalı?” sorusunun cevabını vermeye çalışmıştık. Bu yıl Nisan ayındaki “Gökbilim Meraklıları İçin Gezi Rehberi” yazımız ile de uzay hakkında gidilebilecek yerlerden bahsetmiştik. Bu sefer ise uzaya meraklı birinin hangi uygulama ile hangi bilgileri öğrenebileceğini anlatmaya çalışarak bu alana ışık tutacağız. Uzun yılların birikimi olan bu kıymetli önerilerin hepsini burada paylaşamasak da önemli olan bazılarını Masaüstü Uygulamaları ve Mobil Uygulamalar olmak üzere iki kategoride paylaşacağız. Uzay hakkında daha bilgili ve donanımlı olmak istiyorsanız bu uygulamalar size ilaç gibi gelecektir.

MASAÜSTÜ UYGULAMALARI

Günümüzde her ne kadar mobil uygulamalar daha revaçta olsa da masaüstü uygulamaları, mobil uygulamalara göre daha kapsamlı ve kullanışlıdır. Uzayla ilgili masaüstü uygulamalarının en başında ise hiç şüphesiz “Stellarium” uygulaması gelir. Bir uzay meraklısının bilgisayarında mutlaka bulunması gereken Stellarium uygulaması ile gökyüzündeki tüm gökcisimlerinin adlarını ve belli başlı gözlemsel-fiziksel özelliklerini üstüne tıklayarak öğrenebilirsiniz. Bu uygulamadan konumunuzu seçerek, bulunduğunuz yerden gökyüzündeki her şeyin birebir simüle edilmiş hâlini görebilirsiniz. Ayrıca zamanı geri veya ileri sarıp geçmişte ya da gelecekte hangi gökcisminin nereden ne zaman doğup-batacağını rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Gezegenler ve uyduları, yıldızlar, bulutsular, gökadalar, kuyrukluyıldızlar ve daha birçok gökcisminin kayıtlı olduğu bu uygulamadan aynı zamanda takımyıldızlarını ve hangi şekle benzetildiğini görebilirsiniz. Bunun yanı sıra bu uygulamayla Dünya’nın yörüngesindeki yapay uyduların gökyüzünden ne zaman nereden geçeceğini bilebilirsiniz. Eğer Go-to özellikli bir teleskobunuz varsa teleskobunuzu kabloyla bilgisayara bağlayıp birkaç ufak ayarla teleskobunuzu Stellarium uygulaması ile birlikte kullanabilirsiniz. Türkçe desteği olan bu müthiş uygulamanın kullanımını kendiniz kurcalayarak eğlenceli ve rahat bir şekilde öğrenebilirsiniz. Tamamen ücretsiz olan Stellarium uygulamasını internetten kolaylıkla bilgisayarınıza indirip kurabilirsiniz.

Uzayla ilgili bir diğer masaüstü uygulaması önerimiz ise “NASA’s Eyes”. NASA’nın bu zaman kadar gerçekleştirdiği uzay görevlerini çok daha yakından öğrenebileceğiniz bu uygulamanın üç modülü var. Eyes on the Earth (Dünya’daki Gözler) olarak adlandırılan ilk modül, NASA’nın Dünya yörüngesindeki uyduları hakkında bilgi verir ve anlık konumlarını gösterir. İkinci modül olan Eyes on the Solar System (Güneş Sistemi’ndeki Gözler) ise Güneş Sistemimiz’de görev yapan tüm uzay araçlarının yolcuklarına şahit olup, bu uzay görevleri hakkında bilgi sahibi olmanızı sağlar. Juno’yla Jüpiter’e, Cassini ile Satürn’e, Şafak Uzay Aracı ile cüce gezegen Ceres’e yolculuk yapabileceğiniz gibi Güneş Sistemi’nde aktif görev yapan tüm uzay araçlarının anlık gerçek konumunu görebilirsiniz. Üçüncü modül Eyes on Exoplanets (Ötegezegen Gözleri) ile Güneş Sistemi’nden çıkıp uzayın derinliklerine doğru müthiş bir yolculuğa çıkabilirsiniz. Güneş Sistemi dışında bu zamana kadar keşfedilmiş tüm ötegezegenlerin uzaydaki konumlarını, Dünya’dan uzaklıklarını ve daha birçok özelliğini öğrenebilir, ötegezegen kâşifi uzay araçlarını yakından inceleyebilirsiniz. Sonuç olarak bu çok kapsamlı uygulama sayesinde uzayı, NASA’nın gözleri olan uzay araçları aracılığıyla daha derinlemesine keşfedebilir, büyük resmi daha rahat temâşâ edebilirsiniz.

MOBİL UYGULAMALAR

Telefonunuza ücretsiz olarak yükleyebileceğiniz “Google Sky Map” uygulaması ile gece gökyüzündeki cisimlerin isimlerini rahatlıkla öğrenebilirsiniz. Konum ayarlarını yaptıktan sonra telefonunuzu gökyüzünün neresini merak ediyorsanız oraya çevirmeniz yeterli. Bu şekilde telefonunuzun arkasında bulunan tüm cisimlerin isimlerini Sky Map uygulamasından görebilirsiniz.

Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin içinde bulunduğunuz anda ya da herhangi başka bir tarihte uzayda hangi pozisyonda olduğunu merak mı ediyorsunuz? O hâlde “Solar System Scope” uygulamasını telefonunuza indirip gizemli bir uzay yolculuğuna çıkın. Güneş , gezegenler ve uyduları hakkında bilgi sahibi olabileceğiniz bu uygulama aynı zamanda yakın yıldızlar hakkında da bilgi veriyor. İngilizce olan Solar System Scope uygulaması ücretsiz olsa da bazı güzel ek özellikleri için ücret isteyebiliyor.

Eğer Ay’ın hangi evrede olduğunu, Dünya’dan ne kadar uzakta olduğunu ve kaç günlük olduğunu anlık takip etmek istiyorsanız “Phases of the Moon” uygulaması tam sizlik. Geçmiş veya gelecek herhangi bir tarihte Ay’ın hangi evrede olduğunu görebileceğiniz bu uygulamayla bulunduğunuz konumda Ay’ın saat kaçta doğup batacağını da öğrenebilirsiniz. Ücretsiz olarak indirebileceğiniz Phases of the Moon uygulamasından aynı zamanda aylık Ay takvimini de görüntüleyebilirsiniz.

Gece yapay uydu gözlemi yapmak istiyorsanız “ISS Detector” uygulamasını indirerek, hangi uydunun saat kaçta nerede, ne kadar parlak olarak geçeceğini öğrenebilirsiniz. Üzerine gelen Güneş ışınlarını gözümüze uygun açıyla yansıtmasıyla görebildiğimiz yapay uyduların geçişlerinden, bu uygulamanın alarmları sayesinde önceden haberdar olabilirsiniz.

AY’DA İLK İNSANLAR

Bundan tam 49 yıl önce, takvimlerin 16 Temmuz 1969’u gösterdiği gün, insanlık tarihinin en büyük atılımlarından biri için düğmeye basıldı. ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki uzay yarışında açık ara önde giden Sovyetler Birliği, ABD’den büyük bir gol yemek üzereydi. Ay’a ayak basacak olan astronotları taşıyan Apollo 11 uzay aracı, Satürn-V roketiyle saat 14.32’de Florida’daki Kennedy Uzay Üssü’nden fırlatıldı. Neil Armstrong, Edwin Buzz Aldrin ve Michael Collins’i taşıyan Apollo 11 uzay aracı fırlatıldığında tüm olasılıklar hesaplanmıştı. Ancak, gerçek hiç de NASA laboratuvarlarında tasarlanan gibi çıkmadı. ‘‘Eagle’’ (Kartal) modülü Ay yüzeyine yanaştığında, Neil Armstrong onun kayalık bir yere inmekte olduğunu son anda fark etmişti. Yakıtın hızla azalmakta olmasına karşın, hemen karar vererek aracın kontrolünü devraldı ve daha uygun bir nokta olan ‘‘Sükunet Denizi’’ne indirmeyi başardı. Armstrong, yeryüzündekileri rahatlatan şu sözleri söyledi: ‘‘Burası Sükunet Denizi. Kartal kondu!..’’Eksen: Çevresinde bir cismin ya da geometrik biçimin döndüğü ya da döner sanıldığı doğru; “dönme ekseni” deyiminin kısaltılmışı.

Evre: Tekrarlı olaylarda bir dönüm içindeki her bir nokta, konum ya da durum.

Örnek: Ay’ın evreleri.

Günberi: Dünya’nın yörüngesinin Güneş’e en yakın noktası.