14.05.2017 19:30

Can Damlaları

3711

Şeyh Sâdî-i Şîrâzî’nin, ”Bostan” isimli eserinde kıssadan hisse tarzında naklettiği hikmet dolu hikâyelerden biri şöyledir:

Bir kâhya vardı. Sanki yedi belâ gibiydi. Onun korkusundan neredeyse erkek arslan, dişi arslan gibi olurdu.

Günlerden bir gün bu kâhya çok derin ve içi pek soğuk olan bir kuyuya düştü. Oraya düşünce de acziyet ve ıztırap içerisinde bağırmaya başladı:

”Kimse yok mu, ne olur kurtarın, dara düştüm, cankurtaran yok mu?” diye gece sabahlara kadar inim inim inleyerek feryâd etti. Lâkin sesini hiç kimseye duyuramadı. Zira yapmış olduğu kötülüklerden dolayı her duyan kulak, ona karşı sesini duymamak hususunda adeta taş kesilmişti.

Aradan birkaç gün geçti. Onu tanıyanlardan biri, bir seher vakti kuyunun yanından geçerken duymuş olduğu feryâd ü figân üzerine meraklandı ve kuyuya iyice yaklaştı. Kötülüğüyle nâm salmış olan o kâhya ile göz göze geldiğinde ise onu hemen tanıdı. Anî bir hareketle yerden aldığı taşı kâhyanın başına atarak kafasını yaraladı. Bu esnâda da ona hitâben şöyle diyordu:

”Nasılsın? Şimdiye kadar sen bir kimsenin imdâdına koştun mu ki, şimdi yardım istiyorsun. Dâimâ insâniyetsizlik tohumu ektin, merhamet ve şefkat yoksulu idin. İşte şimdi de zulmünün acı meyvelerini topluyorsun. Senin yaralı canına kim merhem olacak? Sen dertli, muztarip gönülleri hiç düşünüyor muydun? Sen gam ve hüzün bulutlarıyla sırılsıklam ıslanmış ve soğuktan buz kesmiş yüreklere güneş olabiliyor muydun ki, şimdi merhamet bekliyorsun. Hayır! Bilakis sen dâimâ bizim hayır ve huzur yolumuzda kuyu kazıyordun. Neticesi ne oldu, kazdığın kuyuya kendin düştün!”

İşte, insanlar hakkında kötülük düşünen, Cenâb-ı Hakk’ın mümtaz kıldığı gönlü incitmek ve ona sivri yılan diliyle diken batırmakta hiç tereddüt göstermeyen bir kimsenin insanlar nazarındaki mevkii ve neticede düşeceği vahim âkıbet budur.

Şeyh Sâdî, naklettiği bu kıssayı, şu hikmetli sözleriyle nihâyete erdirmektedir:

”İnsanlar için iki manada kuyu kazarlar. Bunlardan biri gerçek, diğeri ise mecâzî mânâdaki kuyudur.

İyi huylu insan, susamışlara su temin etmek için kuyu kazar. Bu, gerçek mânâda kuyu kazmaktır. Kötü huylu biri ise halkı içine yuvarlamak için kuyu kazar. Yani insanlara tuzak kurar, Bu da mecâzî mânâda kuyu kazmaktır.

Ey insanoğlu! Bilmiş ol ki, kötülük ediyorsan, sakın iyilik umma! Çünkü ne kadar emek sarf etsen de, meyvesiz bir çöl bitkisi olan ılgın ağacı yemiş vermez!

Demek ki, Rasûlullah’ın (s.a.v.) buyurduğu gibi, ”Müslüman, elinden ve dilinden diğer Müslümanların zarar görmediği kimsedir.” (bkz. Buhârî, Îmân, 4,5)

O, herhangi birinin kalbini kırmaz, gönlünü yıkmaz, gönlün bir nazargâh-ı ilâhî olduğunu unutmaz. Bilakis kalbini, dertli ve ıztıraplı yüreklerin ve yorgun gönüllerin huzur bulduğu bir dergâh hâline getirir.