Fotoğrafla ilgilenen herkes, sevdiklerinin fotoğrafını, özellikle portresini mutlaka çekmiştir. Peki, portre fotoğrafı nedir?
Portre fotoğrafı bir kişinin başının ya da vesikalık fotoğrafının çekilmesi olarak anlaşılır çoğunlukla. Oysa portre bunları kapsamakla birlikte bunların dışında kişinin kimliğini, karakterini, kişiliğini, duygularını ifade eden bir özelliğe sahiptir. Bu bakımdan portre, bir insanın, bir anlık duygu ve düşüncülerini ya da hayatını fotoğrafla anlatım şeklidir. Bu bakımdan bazen boy, bazen de baş hatta sadece göz çekimleri portre fotoğrafı anlayışı içinde yer alabilir.
Doğal olarak her insan ayrı bir dünyadır. Bu ayrı dünyaları anlatmanın birçok zorluğu vardır. Bunların en başında fotoğrafı çeken kişinin anlatılmak istenen kişiyi kendi özellikleriyle anlamamış olması gelir. Fotoğrafı çekilen kişinin karakteristik özelliklerini bir defada ortaya koyabilmek için uygun bakış açısı, uygun ışık ve en uygun anda fotoğrafın çekilmesi birçok zorluğu beraberinde getirir. Modelin kişiliğinin anlatılması açısından bazen başın bir kısmı yeterli iken bazen başın tamamı veya vücudun tamamı da yeterli olabilir.
Kişilik özelliklerini en başarılı anlatan portre fotoğrafları habersiz çekilenleridir. Ama bu bazen sorun olabilir, o yüzden dikkat etmek gerekir. Tanımadığımız kişilerin portre fotoğraflarını çekmek için izin almak en iyi yoldur. Bu durumda kişinin poz verir konumdan kurtulması için bir süre sohbet etmek ve alışana kadar deneme çekimleri yapmak gerekebilir.
Değişik kesimlerdeki ve yaş gruplarındaki insanlarla kolay ilişki kurabilmek, başarılı portreler çekebilmek için oldukça önemlidir.
Hangi ışıkta çekilmeli
Işık, fotoğrafını çektiğiniz insanın görüntüsünü büyük oranda değiştirir. Yalnızca ışığı değiştirerek, coşkulu bir insanı, canı sıkkın bir insana dönüştürebilirsiniz.
Işığın miktarı ve niteliği çok farklı olabilir. Mum ışığında güzel bir portre çekebilirsiniz, ama güneşli bir havada dışarıda portre fotoğrafı çekmek çoğunlukla iyi sonuç vermez. Çünkü parlak güneş kişinin yüzüne dik geldiği zaman kişi yüzünü buruşturacak, gözlerini kısacaktır. Güneş tepede iken sacların, kaşın ve burnun gölgesi yüzde istenmeyen görüntülerin oluşmasına neden olur.
Kapalı mekânlarda portre fotoğrafı çekerken flaş kullanmak yerine camdan gelen ışıktan yararlanılmalıdır. Camdan gelen ışık yumuşak ışık olduğundan modelin özelliklerini daha kolay yansıtmaya yarar. Eğer flaş kullanılması gerekiyorsa flaş modelin yüzüne değil duvarlara tutularak buralardan yansıyan ışıklarla fotoğraf çekilmelidir.
Pencere kenarında çekilen fotoğraflar hem doğal çekim için hem de ışık şartları bakımından çoğunlukla iyi sonuç verir.
Güneş modelin arkasında olduğu zaman isteğe bağlı olarak siluet görüntüler elde edilebilir ve bu şekilde değişik efekt etkisi yaratan görüntüler yakalanabilir. En uygun güneş ışığı sabahın erken ve akşam gün batmadan bir iki saat önceki ışığıdır. Çünkü bu saatlerde gün ışığı daha yumuşaktır, yataydır ve daha sıcak renklidir.
Açık havada puslu bir günde ya da gölgede çekilecek portreler uygun sonuçlar verebilir. Dışarıda yapılan çekimler için, kapalı havalar daha homojen bir ışık sunduğundan yüz hatları için daha iyi sonuçlar verir.
Netleme nereye yapılmalı
Portre fotoğrafçılığında netleme kişinin göz bebeklerine yapılmalıdır. Çünkü gözler kişiliğin aynasıdır. Bazen gözlerde öyle bir bakış yakalarsınız ki, deler geçer fotoğrafı göreni. Ama siz kişinin farklı özelliklerini ön plana çıkarmak istiyorsanız farklı yerlerden netleme yapmanız daha güçlü özellikler ortaya koyabilir. Modele çok yaklaşmak kadar ondan fazla uzaklaşmakta uygun değildir. Modeli arkasında kalan bölgelerden ayırmak yani temiz bir fon oluşturmak veya açık diyafram yardımı ile fonu netsizleştirmek çoğunlukla iyi sonuç verir. Böylece fotoğrafa üçüncü boyut etkisi verilmiş olur.
Portre fotoğrafının çekiminde model duvara ya da arkasında bulunan perdeye yaklaştırılmamalı, model ile duvar arasında en az bir metrelik bir mesafe bırakılmalıdır. Yapay ışıkta fotoğraf çekildiğinde model ile duvar arasından verilecek bir ışık modelin duvara yapışık gibi çıkmasını engeller.
Hangi objektif kullanılmalı
Her türlü objektif ile portre çekilebilir. Her fotoğrafçının kullandığı ve çok iyi sonuçlar aldığı objektifler mutlaka vardır. Ancak güçlü bir anlatım için, 80- 200 mm odak uzunluğuna sahip objektiflerin kullanılması uzmanların çoğunlukla tavsiye ettiği objektiflerdir. [Kompak makineler de 3 - 6 X optik zoom özelliği bu aralığa denk düşen aralıktır.]
Dikey Kompozisyonlar Deneyin!
Portre fotoğrafı çekerken çok sık yapılan hatalardan biri de portreleri yatay çekmeye çalışmaktır. Bu durumda fotoğrafa ister istemez birçok ayrıntı girer. Oysa portre fotoğrafında asıl amaç kişinin yüz hatlarındaki duyguyu [hüzün, sevinç, öfke, huzur, gözyaşı vb] ön plana çıkarmaktır. Dikey fotoğraflar modelin yüz hatlarının karede daha çok yer alması için önemli bir uygulamadır.