29.04.2016 16:08

Fotoğraf

7738

Başlığı görünce, eminim birçoğunuz ‘fotoğraf çekmenin de saati mi olurmuş?’ demişsinizdir. Evet fotoğraf çekmenin saati olmaz. Her saat diliminde fotoğraf çekebilirsiniz. Ama her ayrı saatin de fotoğraf üzerinde farklı etkileri olduğunu unutmamak kaydıyla. Eğer bunu yeterince bilgi olarak sindirmişseniz, neyi, ne zaman çekeceğinizi çok daha kolay planlayabilirsiniz.

Fotoğrafla kıyısından, köşesinden uğraşmaya başlayanlar bile aslında zamanın fotoğraf üzerine etkilerinin ne kadar ayırt edici olduğunu kısa bir sürede öğrenmeye başlar. Hatta güneş batımından sonraki ve güneş doğumundan önceki saatlerin fotoğrafçılar için ‘altın saat’ olarak nitelendirildiği hepiniz duymuşsunuzdur. (Bunun için hazırlanan etkili bir hizmetin duyurusunu aşağıda okuyabilirsiniz.) Bu manada mevsimlerin, ayların, günlerin, saatlerin hatta dakikaların bile hesaplanarak çekilmesi gereken fotoğraflar olduğunu hatırlatmakta fayda var.

Geçtiğimiz ay bir okuyucumuzdan gelen “Neden gece fotoğraflarında istediğim renkleri yakalayamıyorum?” sorusuna cevap yazarken bunu örneklerle okuyucularımızla paylaşmalıyım dedim. Hemen hemen aynı noktadan çekilen iki İstanbul fotoğrafı eşliğinde saatlerin fotoğraf üzerinde ne kadar etkili olduğunu sizler de çok net bir şekilde görmüş olacaksınız.

İlk fotoğraf Abdulmetin Aşık tarafından gönderilmiş. Fotoğraf Ocak ayında akşam saat 21’de çekilmiş. Tabii kış mevsimini göz önüne alırsak, bu saat gün batımından yaklaşık 4 saat sonrasına denk düşüyor. Bu sebeple gece karanlığı iyice bastırdığı için gökyüzünde mavi tonu yakalamak mümkün olmamış. Işıkların sarı tonu bütün fotoğrafa hakim olmuş. Kötü mü, kesinlikle hayır! Kendi içinde farklı bir atmosferi bile var. Ancak günün yorgunluğu, işyerlerinin ve araba eksozlarının çıkardığı duman havada ister istemez bir kirliliğe neden olduğundan bir berraklık ve temizlik yok. Şehrin üzerine sanki bir sis çökmüş gibi. Geriye doğru ciddi bir netlik kaybı göze çarpıyor.

İkinci fotoğraf İsmail Erdem tarafından gönderilmiş. Fotoğraf Ekim ayında sabah saat 06.42’de çekilmiş. Yani o mevsimde güneş doğmadan hemen önce. Fotoğraf üzerinde bunun etkisinin ne kadar güçlü olduğu ne kadar da belli. Altın saatin maviliği çok belirgin. Ayrıca gece sabaha kadar yaşanan sakinlik fotoğrafa sinmiş. Hava temizlenmiş ve en uzaktaki noktalar bile seçilebiliyor. Çok mu iyi, belki değil!

Bu arada ilginç şekilde ikisi de 50 mm objektif tercihi ile fotoğrafı 3 saniyede çekmiş ve biri 3.2, ikincisi de 3.5 diyafram değeri kullanmışlar. Ama ikisi de farklı fotoğraflar. Ayrı hikayeleri var. Hangisini seçeceğiniz size kalmış. Ama ben her ikisini de beğendim…

Ülke içinde fotoğraf için gitmek istediğin üç şehir yaz deseler herhalde ilk aklıma gelen yerlerden birisi Nevşehir olurdu. Kapadokya Peribacaları, fotoğrafı çekilecek yerler listesinin en ön sıralarında hep duruyor. Nasip diyoruz. Rıza Aksebzeci kardeşimiz bizim bu özlemimizi hissetmiş olmalı ki geçtiğimiz aylarda Kapadokya’da çektiği Peribacaları fotoğrafını gönderdi. Fotoğraf, neredeyse kuş bakışı gibi, yüksek bir noktadan çekilmiş. Bu sayede hem Peribacaları, hem arkada yer alan yerleşim yeri, hem de arkaya doğru uzanıp giden gökyüzü ve dağ birleşmesi oldukça derinlikli bir fotoğraf çekmesini sağlamış. Ancak kadraj seçiminde en önde görünen toprak alan biraz daha küçük bırakılsa ilginin doğrudan peribacalarına yönelmesi daha kolay olurmuş. O alanı bu kadar büyük bırakmaya gerek yok. Çünkü genel atmosfere ciddi bir katkısı yok ve arka planı biraz gölgeliyor sanki. Tabii yukarıda diğer iki fotoğraf için dile getirdiğimiz fotoğraf çekim saatlerinin etkisi bu kare için de söylenebilir. Fotoğraf tam öğle saatinde güneş tam tepede iken çekildiği için, peribacası şekilleri ve biçimleri tamamen kaybolmuş. Yani hacimleri ve üç boyutlu izlenimini veren mimari yapıyı tam olarak göremiyoruz. Eğer bu fotoğraf gün doğumu veya gün batımına yakın bir saatte çekilseydi peribacalarının ilginç formları, gölgeleri, derinlikleri üzerlerine vuran yanal ışık sayesinde çok daha belirgin hale gelirdi.

Abdurrahim Yüce işi icabı fotoğrafla her zaman haşır neşir olan bir kardeşimiz. Çünkü Genç Dergisi’nin tasarımcısı… Genç Gönüllüler hizmeti için gittiği Afrika’dan fotoğraflarla dönmüş. Birkaç tanesini bana da gönderdi.

Çekim teknikleri açısından fotoğraflarında bir sıkıntı yok. Netlik, ışık, konu seçimi gayet güzel. Ancak fotoğrafta kompozisyon ve kadraj seçiminde daha geniş düşünmesi gerekiyor. Bazı fotoğraflarda ana konuyu ön plana çıkarmak için kadrajı çok sıkışık tutmuş. Fotoğrafları genel olarak bir grafiker gözünün hassasiyeti çerçevesinde çekmeye çalışmış. Kadrajı, sanki hemen alıp, bir dergi sayfasına yerleştirmek üzere ayarlamış. Oysa fotoğrafı biraz daha geniş tutup, sayfaya yerleştirirken kenarlarından kolaylıkla kesebiliriz. Pencereden bakan iki insan fotoğrafı konu seçimi ve ele alış tarzı bakımından oldukça iyi. İnsanlar gayet doğal ve fotoğrafçıların istediği gibi başka bir yöne bakıyorlar. Netlik, ışık ayarı da yerinde. Ancak kompozisyonu ya daha geniş tutarak nasıl bir binadan baktıklarını göstermeliydik, ya da daha yaklaşarak insanların yüz hatlarını ön plana çıkarmalıydık. Bu haliyle kötü mü? Değil. Ama daha iyisini de yapma şansımız varmış.

ALTIN SAAT İÇİN ÇOK YARARLI BİR UYGULAMA

Eskiden beri fotoğrafçılar gidecekleri yerlerin gün doğumu ve gün batımı saatlerini not alarak tespit ederlerdi. Ancak http://jekophoto.eu internet sitesi, dünyanın her noktası, her ayı ve her günü için altın saatleri tespit etmenize imkan veren bir uygulamayla bu işi çok daha pratik bir hale getirmiş bulunuyor. Web sayfasının en üst sağ kısmında bulunan tools linkine tıkladığımızda açılan sayfanın en altında Twilight Calculator - Blue Hour / Golden Hour (mavi ve altın saat hesaplayıcı) uygulaması karşımıza çıkıyor. Bu uygulamaya tıkladığımızda ise karşımıza bir dünya haritası geliyor. İstediğimiz yeri ve tarihi seçerek en alt sağ kısımda bulunan submit tuşuna bastımızda aylık olarak gün doğumu ve batımındaki altın saatler liste olarak önümüze geliyor. İsterseniz bu saatleri PDF haline getirebilir ya da yanınıza almak için yazdırabilirsiniz. Özellikle yeni yerlere seyahat etmek isteyenler için gerçekten çok faydalı bir uygulama. İncelemekte ve kullanmakta büyük fayda var.