• Reklam
  • Künye
  • İletişim
  • ABONE OL!
  • GENÇ'e Yazı Gönder
  • Atölye Çalışmaları
    • Yazı Atölyesi
    • Fotoğraf Atölyesi
  • Twitter
  • Facebook
  • RSS
Kısa yoldan ABONE olmak

logo

  • DOSYA
  • YAZARLAR
  • GÜNDEM
    • Dünya Gündemi
    • Türkiye Gündemi
  • RÖPORTAJ
  • KÜLTÜR
    • Sinema
    • Kitap
    • Hikaye
    • Gezi
    • Müzik
    • Sözlük
  • BİLİM
    • Mikro Alem
    • Makro Alem
    • GENÇ Bilim
  • TEKNOLOJİ
  • KARİKATÜR
    • Karikatür (Site Özel)
    • Karikatür (Dergi)
  • KÜNYE
  • ARŞİV
  • ÖDÜLLÜ TEST
Anasayfa
  • DOSYA
  • YAZARLAR
  • GÜNDEM
    • Dünya Gündemi
    • Türkiye Gündemi
  • RÖPORTAJ
  • KÜLTÜR
    • Sinema
    • Kitap
    • Hikaye
    • Gezi
    • Müzik
    • Sözlük
  • BİLİM
    • Mikro Alem
    • Makro Alem
    • GENÇ Bilim
  • TEKNOLOJİ
  • KARİKATÜR
    • Karikatür (Site Özel)
    • Karikatür (Dergi)
  • KÜNYE
  • ARŞİV
  • ÖDÜLLÜ TEST
  • Ramazan Notları
  • Amerikan Rüyası Tezatı
  • Dert Programı
  • Genç Dergisi Nisan 2021 Sayısı ÇIKTI!
  • Kapıyı Çalan Şehadet
  • Sahne 1: Hayattan Bir Parça
  • Beklemenin Sonunda Verilen Armağan
  • Hız ve Haz Çağında Sîreti Sûrete Uydurmak
  • Unutulan Semt: Vefa...
  • Simitlerimiz Denize Düşüyor!
  • Suriye Dramında 10. Yıl
  • Üç Aylar`ın Ortancası: Şaban Ayı
  • Çekmecelerden Dem Vururdum
  • Kitap ve Cemal: İslam Medeniyetinde Musavver Kitaplar #2
  • Akaid Okulu Başlıyor
  • Risk Altında Bir Yaşam: Savaş Muhabirliği
  • Edebi İle Ebedi Olan Osmanlı
  • GENÇ Dergisi Mart 2021 Sayısı ÇIKTI!
  • ANASAYFA
  • Genç Haber Merkezi
  • Selçuklu Mimarisinin Güzide Eseri: Divriği Ulu Cami

Selçuklu Mimarisinin Güzide Eseri: Divriği Ulu Cami

14.11.2020 18:26
Genç Haber Merkezi
1433

 Ahmed Oğuz Aydın

1040’da günümüzde Türkmenistan’ın Merv şehri yakınlarında Türkler tarafından kurulan Selçuklu Devleti, hızlı şekilde büyüyerek yalnızca on beş yıl sonra Bağdat, otuz bir yıl sonra Anadolu, 1080’lerde ise bugünkü Orta Asya, İran, Kafkasya, Anadolu, Irak, Suriye, Filistin, Mekke, Medine ve Yemen’e kadar çok geniş bir coğrafyaya hâkim olmuştur.
 
1071’de Selçukluların Sultan Alp Arslan liderliğinde gerçekleştirdiği Malazgirt Muharebesi’nde Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nu yenmesiyle birlikte Anadolu’ya kitleler halinde gerçekleşen göçler hızlanmıştır. 13.yüzyılın başlarında Selçuklular ve diğer birçok Türk beyi, Anadolu’da artık istikrarlı ve tamamen hâkim duruma geldiğinde bir Türk-İslam medeniyetinin inşasına başlamıştır. Özellikle başkent Konya artık mimarlar ve zanaatkarlar için sanatsal bir üretim merkezi idi. İbn Haldun’un "Medeniyetin ilkesi, binadır" dediği gibi Anadolu’da inşa edilen sanatsal değeri çok yüksek camiler, medreseler, türbeler, kümbetler ve kervansaraylar gibi onlarca bina ile aslında bir medeniyet de inşa edilmiştir.
 
Anadolu, Orta Asya’da 1220’lerde başlayan Moğol istilası ile bir uç bölgesi olduğu için Orta Asya, İran ve Suriye gibi birçok yerden işinin ehli zanaatkarlar ve alimler için sığınılacak bir bölge olmuştur.  Farklı coğrafyalardan gelen zanaatkarların farklı becerileri ve üslupları, yerel ustaların bilgi ve becerileriyle birleşmesi sonucunda Anadolu’da yeni teknikler ve tasarımlar doğmuştur. Bu kültürel akışkanlık yapılarda farklı kültürlerden izler barındırıp geliştirdiği için yapıların sanatsal değerini ve kıymetini arttırarak önem kazandırır. O dönem yapılan yapıların birçoğu yaklaşık sekiz yüz sene ayakta kalmayı başararak günümüze ulaşabilmiştir.
 
Selçuklu yapıları genel olarak içeriden kubbe örülmesine rağmen dışarıdan konik çatılıdır. Bu konik (köşeli çadır) kubbede kabartma işleri bulunabileceği gibi Mevlâna Türbesi’nin meşhur yeşil kubbesi gibi dilimli veya çini kaplı da olabilir. Yapıların bina içlerini çiniyle kaplayıp süslemek ve taç kapı adı verilen yapıların ön yüzündeki anıtsal kapıyı taş işçiliği ile süsleyip bezemek karakteristik bir özelliktir. Konya’daki Alâeddin Cami ve Karatay Medresesi, Sivas ve Erzurum’daki Çifte Minareli Medreseler de bilinen örnekler olsa da dönemin en bilinen ve en eşsiz örneği Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası’dır.
 
Divriği Ulu Cami 1228-29`da Selçuklulara bağlı Mengücekli Beyi Ahmed Şah tarafından, camiye bitişik olan Darüşşifa (Hastane) ise Ahmed Şah’ın eşi Turan Melek tarafından Ahlatlı Muğis oğlu Hürrem Şah adlı bir mimara yaptırılmıştır. İran’dan gelen birçok ustanın da inşasında görev yaptığı bilinen yapının taç kapılarındaki taş işçiliği benzersizdir. Duvardan fırlayan, neredeyse üç boyutlu,uzaktan bakıldığında simetrik olduğu düşünülen fakat özünde asimetrik olan bezemelerde yer alan on binlerce motifin hiçbirinin bir daha kendini tekrar etmemesi yapıyı farklı ve özgün kılar. 
 
Caminin 1240-41`de yapılan minberi de eşsiz bir ahşap işçiliği örneği olup, çok sert ve sağlam olan Abanoz ağacından, Tiflisli Ahmed adında bir zanaatkar tarafından yapılmıştır. 16 sütunlu, 23 tonoz ve 2 kubbe ile örtülü olan yapının taç kapıları dahice, ince bir hesaplama sonucunda tasarlanmıştır. Yılın farklı zamanlarında gerçekleşen, Cennet Kapı`da oluşan gölge ile namaz kılan kadın silüeti, şah Kapısı`nda Ahmed Şah`ın başını temsil ettiğine inanılan gölge, Batı tarafındaki kapıda ise önce Kuran okuyan, namaz saati yaklaştığında ise ellerini bağlayarak kıyamda duran bir erkek gölgesi belirmektedir. Bu ışık ve gölge oyununun sırrı günümüzde bile tam olarak çözülememiştir.
 
En güzeli gerçekleştirmeyi kendine görev edinmiş medeniyetimizin 13.yüzyılda ne düzeyde eserler yapabildiğini ortaya koyan yapı, Orta Çağ mimarlığının taş işçiliğindeki en güzel örneklerinden biridir. Mimar Doğan Kuban’ın Selimiye Cami ile birlikte Türkiye’nin iki büyük baş yapıtından biri olarak nitelendirdiği yapı, 1985 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Türkiye’deki ilk yapıdır. 17.yüzyılda camiyi ziyaret eden Evliya Çelebi, yapıyı en iyi şekilde şöyle anlatmıştır: "Üstad, mermer bu camiye öyle emek sarf edip, kapı ve duvarları öyle nakış bukalemun eylemiş ki, methinde diller kısır, kalem kırıktır."
 
Kaynakça
 
-Zahir Güvemli, Sanat Tarihi, Varlık Yayınları (1968)
 
-Doğan Kuban, Divriği Mucizesi, Yapı Kredi Yayınları (2003)
 
-Patricia Blessing, Moğol Fethinden Sonra Anadolu’nun Yeniden İnşası, Koç Üniversitesi Yayınları (2018)

BU YAZIYI BEĞENİN:

Yazar Hakkında

GENÇ

Adımız GENÇ. Aylık olarak çıkan bir alan dergisiyiz. Genç olan herkese ulaşmak istiyoruz. Ama bizim gençten anladığımız biyolojik tasnifin biraz ötesinde. Biz genç dendiğinde, yüreğindeki gücün farkında olan, yüreği genç olanı anlıyoruz. Ümidini kaybetmemiş, gözlerindeki ışıltıyı hep korumuş, biraz muzip, biraz öfkeli, biraz muhalif, biraz ele avuca sığmaz, ama hep heyecanlı, hep dertli, yüreği kocaman, g&o...

Fikrinizi / Yorumunuzu Bizimle Paylaşın...

Son Manşetler

  • Ramazan Notları

  • Amerikan Rüyası Tezatı

  • Dert Programı

  • Genç Dergisi Nisan 2021 Sayısı ÇIKTI!

  • Kapıyı Çalan Şehadet

  • Sahne 1: Hayattan Bir Parça

  • Beklemenin Sonunda Verilen Armağan

  • Hız ve Haz Çağında Sîreti Sûrete Uydurmak

  • Unutulan Semt: Vefa...

  • Simitlerimiz Denize Düşüyor!

  • Suriye Dramında 10. Yıl

  • Üç Aylar`ın Ortancası: Şaban Ayı

  • Çekmecelerden Dem Vururdum

  • Kitap ve Cemal: İslam Medeniyetinde Musavver Kitaplar #2

  • Akaid Okulu Başlıyor

  • Risk Altında Bir Yaşam: Savaş Muhabirliği

  • Edebi İle Ebedi Olan Osmanlı

  • GENÇ Dergisi Mart 2021 Sayısı ÇIKTI!

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • Tümü

Benzer Yazılar

Ramazan Notları
Ramazan Notları
Süleyman Ragıp Yazıcılar`...
Amerikan Rüyası Tezatı
Amerikan Rüyası Tezatı
Amerikan rüyası, ırk, dil...
Dert Programı
Dert Programı
İşte bu yüzden insanoğlu ...
Genç Dergisi Nisan 2021 Sayısı ÇIKTI!
Genç Dergisi Nisan 2021 Sayısı ÇIKTI!
Genç Dergisi nisan ayında...

Genç Dergisi 175. Sayı

POPÜLER YAZILAR

  • Son Eklenen
  • Çok Okunan
  • Haber Merkezi

Ramazan Notları

Amerikan Rüyası Tezatı

Dert Programı

Her Çekik Gözlüyü Japon Sanma!

Yaşadığımız O Evden Çıkmakla Başlarız "Başka Hayatlar" Görmeye

Davulun Sesi

Ramazan Denince Gözümüzde Canlananlar

Genç Dergi Mayıs Sayısı Çıktı! 8013618

Bagamoyo Afrika... 4909006

Kasım Sayımız Çıktı! 3331649

Hangi Filmi Neden İzleyelim? (Özel Çalışma) 1144624

En Güzel Cuma Hediyeleri! 276845

10 Soruda Sen Kimsin? 248057

Leyla ile Mecnun Fuzuli mi? 156759

07.04.2021

Ramazan Notları

07.04.2021

Amerikan Rüyası Tezatı

06.04.2021

Dert Programı

02.04.2021

Genç Dergisi Nisan 2021 Sayısı ÇIKTI!

30.03.2021

Sahne 1: Hayattan Bir Parça

30.03.2021

Kapıyı Çalan Şehadet

23.03.2021

Beklemenin Sonunda Verilen Armağan

Tüm Videolar

Video GENÇ

En Önemli Yetenek: Sunum!
Takip Edin

GENÇ Twitter Akışı

@gencdergi kullanıcısından Tweetler
TÜM FOTOĞRAFLAR

FOTOĞRAF GALERİSİ

  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
  • Uganda - Afrika 2015
TÜM YAZILAR

GENÇ BİLİM

  • 2. Geleneksel Kahraman Göktaşı Yağmuru Gözlemi
    Yılın en yoğun ikinci gök...
  • Merkür Geçişi`ni Kaçırmayın!
    Güneş Sistemi`nin en küçü...

GENÇ FACEBOOK AKIŞI

Genç Dergi

İLETİŞİM

Reklam
ABONE OL!
Künye
Yazarlar
İletişim

GENÇ'ten

GENÇ'e Yazı Gönder
Yazı Atölyesi
Fotoğraf Atölyesi
Psikolojik Danışman
Ödüllü Test










GENÇ Bilişim © 2006 - 2021 . Tüm Hakları Mahfuzdur.
  • Twitter
  • Facebook
  • RSS